Албандаа жижигдсэн томчууд

 

Албандаа жижигдсэн томчууд

 

Манай томчууд ядаж л дипломат ёсонд жаахан ч гэсэн суралцмаар юм даа. Нэг л ядмаг, ядруухан харагдаад байна. Мөргөж ч байх, залбирч ч байх шиг. Юу болж байна, та нар маань. Аан!

Том албаны жижиг томууд маань ядаж л диплом тайзнаа мэндчилэх аргаа хүртэл эхлээд мэдчих хэрэгтэй юм. 

 

Товчхондоо зөвлөвөл, тэнд илүү үйлдэл хэрэггүй байдаг. Сэтгэл хөдлөлийг илүүдүүлж гаргах хэрэггүй. Чадвал онож гаргана. Эсвэл бүү гарга. Тэнэг байж үл болно. Тэгэхэд их ухаан, сургамж, чадвар, дадлага хэрэгтэй байдаг.

 

Ер нь тэгээд манай томчууд энэ талаар Хойд Солонгосын Ерөнхийлөгч залуугаас жаахан ч гэсэн суралцвал яасан юм дээ. Суралцмаар зүйл түүнд байна. 

 

Трамптай тэр хэрхэн зэрэгцэж байсныг хар даа. Төрийн хоёр том хүн, хоёр улсын хоёр ерөнхийлөгч эн тэнцүүхэн харагдахын тулд биеийн хэлээр тэд дэлхийтэй яаж ярьж байгаагаа сайн шинж. Ойлгохгүй бол дахин дахин хар, шинж, суралц. Дадлагажих. 

 

Дипломат тайз гэдэг спортын дэвжээ биш. Шоуных бас биш.

 

Иймд тэнд илүү үйлдэл хэрэггүй байдаг. Ядаж л зүгээр л жамаа дагахад л замаа олсон байхыг эрхэмлэ.

 

Ерөнхийлөгч нь улсын ерөнхийлөгч шигээ бай. ЕС нь ЕС шигээ л бай.

 

Жижиг, том улс гэж энэ дэлхийд одоо байхгүй. Харин жижигхэн боддог, том сэтгэдэг хүн, улс төрч л гэж бол бий. 

 

Манай томууд иймд ядаж л дипломат ёсонд жаахан ч гэсэн суралцмаар байх шиг. Тэр ёс уг нь тун энгийн ийм юм. Илүү үйлдэлгүй бай. 

 

Энэ энгийн ёсонд суралцаж чадахгүй, бас тийм байж чадмааргүй бол тэгэж сурах хүртлээ албаа өгчих хэрэгтэй юм. Учир нь сайхан том албыг муухай жижигхэн харагдуулж үл болно. 

 

Яахав, түүнд суралцахчихаад л буцаад эх орон, шударга ёс, монгол ялна гэх мэт хэлээд зээлээ тэглээд хүрээд ирэх бол манайд тийм хэцүү биш ш дээ. Тийм ээ! 

 

Суралцах бол харин амаргүй. Цаг орно, хичээл зүтгэл, хөлс урсана. 

 

Ер нь томчууд том албандаа жижигдэх биш харин тэр том алба тань түүнд жижигдэхээр өөрсдийгөө сайн бэлд. Сайн бэлтгэ.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 9 дүгээр сарын 18-ны өдөр

Гуйранч улс

 

Гуйранч улс 

 

Энэ дэлхийн ядуугийн туйл болсон Энэтхэг улсаас тэрбум долларын буцалтгүй тусламжийг баян Монголын засаг төр авч энэ дэлхийн эрүүл хүн бүрийг эргүү юм шиг болгож байсан нь саяхан. Энэтхэгийн тээр олон үгээгүй ядуучууд хүртэл "Баян Монголд ингэж туслахаасаа ядуу бидэндээ тусла, огцор" гэж хүртэл Ерөнхий сайдыгаа шүүмжилж байсан гээч. Гэтэл бид энэ улсаас ийм тусламжийг авсандаа санаа ерөөсөө зовдоггүй, ичдэг ч үгүй гуйсаар л явах. Гуйранчаараа л байх.

 

Хүний зовлон бэрхшээлийн дэлхийн туйл болсон Хятад улсаас манай улс 700  сая юаны буцалтгүй тусламжийг одоо бас л авч баян Монгол дэлхийг мөн л дахин алмааруулж, "Баян монгол гэх энэ улс яасан ч ядуу, залхуу, гуйлгач, гуйранч улс вэ дээ" гэж хэлүүлэн тэднийг бас ангайлгав, гасалгав.

 

Энэ улсын эрх баригчид гэх этгээдүүд өнгөрсөн 30 жилд баялаг бүтээх ганц ч том үйлдвэр барьсангүй. Харин гуйлгач сэтгэлгээ, гуйранч авираараа дэлхийгээс тусламж гуйж, өр зээл тавьсаар л. Нэмсээр л. Гуйранчилсаар л.

 

Дүнд нь гуйранч эрх баригчид нь өнөөдөр энгийн монгол хүн бүрийг 30 сая төгрөгийн өрөнд оруулсан байх. Улсаа ч их дорд болгож авсан байх.Гуйранч болгосон байх. Гуйранчлалыг хаа сайгүй амиллуулсан байх. 

 

Гуйлгач авир, гуйранч сэтгэлгээтэй биднийг дэлхий нийт ажиад "Алтан дээр суусан гуйранчид" гэж шогжрон, гаслан шоолсоор л. Яасан ч гуйранч улс вэ дээ гэсээр! 

 

"Ажил хий л дээ. Бага найрла л даа. Баялаг бүтээ л дээ. Мал хариулах, найрлахаас өөр ажлыг сайхан хийж сур л даа" гэж тэд бидэнд элдвээр л шивнээд, хэлээд, сануулаад заагаад байх шиг...

Гуйлгач авир, гуйранч сэтгэлгээгээр улс хөтөлнө гэдэг их хорлонтой. Яагаад? Учир нь тэд улсаа гуйранч болгодог. 

 

Бусдаас гуйлга гуйсныгаа улсаа удирдаж байна гэвэл их андуурал болно. Энэ улсад гуйлгач, гуйранч сэтгэлгээтэй удирдагч биш, бас гуйлгачид биш, харин жинхэнэ ухаалаг, бүтээлч удирдагчид их хэрэгтэй. 

 

Гуйранч сэтгэлгээтэн улсыг удирдаж чаддаггүй. Гуйранч сэтгэлгээтэй улс ч урагшилдаггүй. Хөгждөггүй. Харин гуйранч хэвээрээ л урууддаг.

 

Гуйранч улсын иргэд бид эхлээд иймд гуйлгач сэтгэлгээ, гуйранч авираасаа салья. Гуйранч этгээдээс бас хол байя. 

 

Гагцхүү харин гуйхад биш, гуйранчилахад ч бүүр ч, харин өөрсдөө бүтээхэд нийтээрээ суралцья. Багаасаа суралцья.

 

Эс болбоос гуйранчилалтай хамт үеэс үед үлдэнэ, бас одно. 

 

Ц.Лувсандорж

2020 оны 9 дүгээр сарын 16-ны өдөр

“ҮНДЭСНИЙ БОЛОВСРОЛЫН ХӨТӨЛБӨРИЙГ САЙЖРУУЛАХ НЬ” ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГТ ХЭЛСЭН ҮГ

“ҮНДЭСНИЙ БОЛОВСРОЛЫН ХӨТӨЛБӨРИЙГ САЙЖРУУЛАХ НЬ” ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГТ ХЭЛСЭН ҮГ

 

Kембрижийн хөтөлбөрөөр хичээл, сургалт явуулдаг түм гаруй сургууль, 160 гаруй улс орон дэлхийд бий. Харин Kембрижийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд төр нь оролцдог улс дэлхийд ганц л байна. Тэр нь Монгол улс, манай улс юм.

 

Kембрижийн хөтөлбөрийн эсрэг, тодруулж хэлбэл, төрийн оролцоотойгоор Kембрижийн хөтөлбөрийг үндэсний түвшинд уралдуулж хэрэгжүүлж байгаа манай төр засгийн энэхүү хандлага, түүний авилгажсан мэт авирын эсрэг би 10 гаруй жил компанит үйлс өрнүүллээ.

 

Монгол төрийн оролцоотойгоор Kембрижийн хөтөлбөрийг үндэсний мэт үнэтэй, цэнэтэй болгох гэсэн энэхүү лобби бодлогын эсрэг өрнүүлсэн энэхүү компанит үйлсэд их ч цаг зарлаа. Боловсролын сайд бүрийг энэ талаар мэтгэлзээнд урилаа. Энэ асуудалд нийтийг татан оролцуулахад чиглэсэн цөөнгүй тооны нийтлэл ч бичлээ.

 

Боловсролыг Kембрижчилэх ухралт мөн, харин урвалт уу? “Боловсрол соён гэгээрүүлэх их хүч чадалтай ч үндэстнийг ч үгүй болгож чадах чөтгөрийн мэт хорлонтой”. Тэр нийтлэл ийнхүү эхэлдэг. Энэ мэтээр “Бодлогын хулгай, хулгайн хөтөлбөр”, “Хоёр Монголын эсрэг хэлний хоёр түрэмгийлэл” гэх зэрэг олон арван нийтлэл, бичвэрийг монгол төрийн оролцоотойгоор Монголын боловсролыг Kембрижчилэх хорон үйлийн эсрэг зориулжээ.

 

Харамсалтай нь, Монгол улсад Kембрижийн хөтөлбөр одоо албажиж авсан байна. Энэ нь институтчилагдсан гэсэн үг. Тэр одоо эрх зүйн үндэс нь болсон хуулийн заалттай; Их хуралд “Түүнийг хэрэгжүүлэх нь туйлын зөв” гэдгийг магтан дуулдаг лобби бүлэгтэй; “Түүнийг дэмжиж өргөжүүлнэ” гэсэн хөтөлбөр бүхий эрх баригч намтай; уралдаж хэрэгжүүлэхийг хүсэгч төрийн болон хувийн өмчийн сүрэг сургуультай болжээ.

 

Үүнийг Та нар одоо тэгээд яах юм!

 

Kембрижийн хөтөлбөрийг монгол төрийн оролцоотойгоор бодлого болгон ийнхүү хэрэгжүүлснээр энэ улсад боловсролын хоёр тогтолцоо бий болсон юм. Нэг улс хоёр тогтолцоо гэсэн үг.

 

Нэг улсыг боловсролын хоёр тогтолцоотой болгож байгаа Kембрижийн хөтөлбөр гэгч лобби тань нэгдмэл нэг энэ улсыг хоёр улс ч болгож мэднэ. Монгол ардын улс. Монгол ноёдын улс.

 

Нэгдмэл нэг улсыг сарнисан хоёр улс ч болгож мэт хорлонтой боловсролыг Kембрижчилэх энэхүү хорон лобби бодлогын тань цаана үнэндээ амин ашиг сонирхол нэг улс төр, бизнесийн бүлэглэл бий.

 

Kембрижийн хөтөлбөрийн эсрэг компанит үйлс өрнүүлэгч Ц.Лувсандорж

 

2020 оны 9 дүгээр сарын 5-ны өдөр

Төрийн ордон

 

Ажилтан хайгаад байна уу, эсвэл боол уу?

 

Ажилтан хайгаад байна уу, эсвэл боол уу?

 

"Профессорынх нь нэг цагийн ажлын хөлс 3 хүрэхгүй доллар, багш, эмчийнх нь нэг цагийн мэргэжлийн ажлын хөлс нь 2 хүрэхгүй доллар байдаг улсад ажил олгогчид Та нар "Монголд ажилгүйдэл алга. Учир нь ажил хийх хүн олдохгүй байна аа" гэж маллах нь буруу. Монгол хүн боол биш. Боолчлол энэ дэлхийгээс одоод удаж байна. 

 

Монголд улсаасаа хумсласан өнөөх 30 жилд хүний хөдөлмөрийн мөлжлөг л гаарсан байдаг. Бүүр түүнийг хамууд гааруулсан байдаг. 

 

Ажил хийх нэрээр хөдөлмөрөө мөлжүүлж ерөөсөө л боол болсон байдаг нь энэ улсын хөдөлмөрийн хүний хувь заяа мэт болжээ. Бүүр боссоороо зодуулах, жанчуулах, богтлуулах нь хүртэл энэ улсад нийтэд ил, хэвийн болтлоо тод болсон байх. 

 

Боол байхыг хэн ч хүсэхгүй. Гэвч хөдөлмөрчдийг боол болгохгүй байх үүсэлтэй, үүрэгтэй манай ҮЭ-үүд энэ үйлсээсээ хэдийнээ урвасан. 

 

Улсаасаа хулгайлсан өнөөх 30 жилд Үйлдвэрчний Эвлэл гэгчийг буруугаар ашиглагчид тэд эрх баригчид, эзэдтэй нийлж хам царайлан хөдөлмөрчин хүний ганц зардаг хөдөлмөрийн цэнийг 10 дахин унагасан. 

 

Манай ҮЭ-үүд гэгчид увайгүй энэ авираар хулгайлах бус харин мэргэжлийн хөдөлмөрөө зарж амьдрагч хөдөлмөрчинг энэ улсад боол болохоос өөр аргагүй байдалд оруулсан. Тэд харин хөдөлмөрчинд хэлэх хариу нэг ийм гоё үгтэй болсон. Тэр нь энэ. 

 

"Гурван талт хэлцэл хийчихсэн. ... Цалинг үе шаттайгаар нэмнэ" (Энэ нь угтаа бол эсрэг нь. Цалинг үе шаттайгаар бууруулна гэсэн үг).

 

Энэ улсын ажил олгогчид гэгчид иймээс өөрсдөөсөө энэ нэг асуултыг хичээнгүйлэн асуу!

Ажилтан хайгаад байна уу, эсвэл боол хайгаад байна уу?

 

Ажилтан хайж байгаа бол утгатайгаар нэг цагийн мэргэжлийн хөдөлмөрт төлөх хөлснийхөө үнэ цэнийг хийх ажилтай нь тод бичиж бай. Түүгээр тань монголоос төдийгүй дэлхийгээс ажиллах хүн олдох нь хөдөлмөрийн зах зээлийн жам юм. Бас зам мөн. 

 

Боол хайж байгаа бол тийм боол монголоос төдийгүй дэлхийгээс олдохгүй. Учир нь боолчлол энэ дэлхийгээс холдоод удаж байна. 

 

Ц. Лувсандорж 

 

2020 оны 9 дүгээр сарын 2-ны өдөр