Хүний ёс суртахууны ялзрал

Хүний ёс суртахууны ялзрал

Хүн төрөлхтөн, ер нь, олон хүн ёс суртахууны хувьд ихэд ялзралтай.

Энэ ялзрал нь хүнээс бусад амьд оршихуйг амьд гэж үзэхгүй болтол нь зовоодог мунхаглалд хээв нэг хүргэдэг.

Амьтанг их наяд их наядаар хооллохын төлөө амийг егүүтгэж, эрлийзжүүлэн үржүүлж, олшруулж иддэг. Иднэ гэж тэдний засаг төр нь хээв нэг бахархаж ярьдаг.

Архийг чингэлэг чингэлэгээр хийж, зөөж түүгээр мөнгө, хийнэ гэж хээв нэг хөөрч ярьдаг, зардаг.

Энэ ялзрал нь бас өөрсдийгөө устгах хэмжээнд хүртлээ хоолныхоо төлөө дайн хийж хэдэн зуун саяар нь өөрийн төрлийг егүүтгэдэг харгислалд хээв нэг хөтөлдөг.

Тэд карма гэвэл инээлдэнэ.

Шинжлэх ухаан гэвэл "муу ёр" гэнэ.

Иймэрхүү л байдлаар тэд ялзарсаар л байдаг.

Гэтэл хүнд халдварладаг өвчин, вирус түгэхээр тэд нэг их гэмгүй царайлж нийтээрээ л нэг их авраач гэх юм. Аврал хайх юм.

Шинжлэх ухаанаас "муу ёр" гэж дөлөлгүй, үнэнг худал үгүйсгэлгүй байвал уг нь тэр нь

жинхэнэ аврал юм шиг!

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 28-ны өдөр

Ядаж л 3 саяыг тараачих!

Ядаж л 3 саяыг тараачих!

Короновирусыг давж гаргахын тул АНУ 2 их наяд долларын урамшуулал хөтөлбөр баталж хэрэгжүүлж байна.

Үүгээр хүн бүрт 1200 доллар, хүүхдэд 500 доллар шууд бэлнээр өгнө гээд явна даа...

Манайх үүнээс жишээ аваад, бас өнгөрсөн 30 жилд өмч хувьчлал, газар хувьчлал, мөнгө хувьчлал 20 тогтоол, алдарт ЖДҮ-члэл, банк байгуулчлал, түүний дампуурчлал, казиночлол, байгалийн баялагийн лиценчлэл, зээл тэглэл гэх зэрэг дурдаад дуусахгүй увайгүй, ёс суртахуунгүй үйлдлээрээ хөлсөөрөө ажиилаж яваа ард түмнээ үнэн гомдмоор ялгаж, тэднийг ядуурал, доройтолд хүргэснийхээ төлөө одоо эх оронч гээд элгээ дэвслэгчид үнэн эх оронч юм бол түмэн олноосоо уучлал гуйгаад, короновирустэй чадахаар л өөрөө өөрийнхөөрөө тэмцэлдэж буй энэ хүнд үед нь ядаж хүн бүрт 3 сая төгрөг бэлнээр тараачих хэрэгтэй юм. Тэртээ тэргүй мөнгөний ханш, эдийн засаг хүндэрнэ. Утга нь алдарна ш дээ, удахад.

Короновирусыг давахад хамгийн хүндрэлтэй яваа хэсэг нь үнэндээ өнгөрсөн 30 жилд хөдөлмөрийн хөлсөөрөө л амь зууж ирсэн шударга хөдөлмөрчид, ажилчид, багш, эмч нар, заа тэгээд ихэнхи өр зээлтнүүд байдаг.

Манай олигархи гэх 1 хувь бол энэ үед эхлээд нэг уулын аманд тусгаарлаад хэвтэж байгаа биз. Эсвэл тусгай үүргийн онгоц явуул гээд гадаадын хаусдаа хэвтэж байгаа биз дээ.

Худлаа гэвэл УБ-ын ойролцоох уулын амаар орох гээд үзэхгүй юу! Нэрс харчихгүй юу даа!

Ийм учраас энэ удаа, ийм хэцүү үед нь ядуу тарчигхан иргэддээ нэг өгсөн шиг өгөх хэрэгтэй ш дээ. Хулгай л гаарсан болохоос эх орон минь их баян юм ш дээ...

Короновируст эхлээд яахав, ядуу, тарчиг нь их өртдөг нь үнэн бодитой юм, өндөр магадлалтай юм.

Хэсэг нь өртөхөд гэхдээ бүхэл эцэстээ өвдөнө, үлдэхгүй.

Бас короновирус баян хоосныг ялгадаггүй. Таньдаггүй юм.

Энэ короновирусын бидэнд зааж байгаа хичээл юм.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 28-ны өдөр

Уханиас суралцаж ухаанаа эрүүлжүүлье

Уханиас суралцаж ухаанаа эрүүлжүүлье

Короновирусын эх голомт болсон Хятад улсын Хувэй мужийн Ухань хотод тогтсон хөл хориотой бараг л зэрэгцсэн манай улсын хөл хорио одоо гурав дахь сар луугаа орж байна. Энэ нь лав л 70 гаруй хоног өнгөрчээ гэсэн үг.

Энэ хугацаанд короновирусын эх голомт болсон Ухань хотод бараг л короновирусын халдварын шинэ тохиолдолгүй болж, хөл хорио тавигдахаар болж байх юм. Тэд короновирусыг хяналтандаа байлгаж, үндсэндээ дайснаа ялжээ.

Гэтэл манай улсад хөл хорио улам урт болж үргэлжлэн, гаднаас зөөвөрлөгдсөн короновирусын тохиолдол гэх нь 11 хүрч, заавал тусгаарлагдах ёстой хүний тоо хэдэн зуугаар тоологдох хэмжээнд болж байх нь нэг л эвгүй, нэг л увайгүй санагдаад байх юм.

Нэг эвгүй, нэг увайгүй гээд байгаагаа яв цав тайлбарлаж чадахгүй ч гэсэн хэдэн хэдэн зохисгүй, зарчимгүй үйлдэл ажиглагдаж байгааг энд тэмдэглэж байна. Үүнд:

-Гараа угаа, маскаа зүү, зайгаа барь гэх мэт ДЭМБ-ийн зөвлөмжийг зөвлөмж гэж зөвлөсөөр нилээд удав. Зөвлөмж зөвлөмж тул түүнийг хууль мэт дагаж мөрдөх нь албагүй.

-Маскгүй хүн явж л байна. Тэднийг яах юм.
-Зай барьдаггүй хүн явж л байна. Тэднийг яах юм.
-Тусгаарладаггүй хүн байж л байна. Тэднийг яах юм.
-Хоёроос олноороо бөөгнөрч тамхи татаад, бүүр жагсаал хийгээд явж л байна . Тэднийг яах юм.

-Дотоодод байхгүй короновирусын гаднаас зөөж ирээд одоогоор 11 болгочихсон гэж байгаа. Ийм бодлогыг яах юм.

-Манай улс гадаадад байгаа иргэдээ эх оронд авчраад эрүүл болтол тусгаарлаж чадах хэмжээний чадамжтай улс ер нь мөн үү гэдгийг тооцож нэг үзмээр байна.

Ингэж огт тооцож үзэхгүй байгааг яах юм.

-Албаны 14 хоногийн тусгаарлалтын дараа "гэртээ бас 14 хоног тусгаарлаарай, хариуцлага шүү" гээд тавиад явуулах нь гэр бүлээрээ багширч амь зуудаг манай орны нөхцөлд хэр нийцэлтэй юм бэ? Энэ нийцэлгүйг тооцохгүй байгааг яах юм.

-Ер нь дотоодод короновирусын эх үүсвэр байхгүй гэдгээ эсвэл тод зарлах, эсвэл тодорхой болтол нь түүврийн аргаар сорил явуулж тодруулмаар байх юм.

Байгаа ч юм шиг, байхгүй ч юм шиг байх нь хаа хаана аа хачин байх юм. Ийм хачин байдалтай 3 сар болж байгааг ер нь яах юм.

Нэгэн цагт короновирусын эх голомт болсон Уханийн короновирусыг ялдаг ухаанаас суралцаж өөрийн орны анхны нөхцөл байдлыг тооцсон амьд зохион байгуулалт, амьд менежментийг хиймээр байна. Ингэж хийхгүй байгааг яах юм.

Дэлхийг нөмөрсөн үл үзэгдэх дайсантай энэ дайнд манай улс анхны нөхцлөө онож тооцож л үзэлцмээр байх юм.Ялмаар байх юм. Ингэж тэмцэхгүй байгааг яах юм.

Ядуу тарчиг олон түмэн олон хоногоор хөл хорионд хэр удаан байж чадах юм бол оо!

Өлсөөд ирэх цагт дайны хажуугаар дажигнах вий дээ!

Үл үзэгдэх дайснаа ялсан Уханий ухаанаас суралцаж улсынхаа түүнтэй тэмцэх тэмцлийн менежментийг эрүүл болгоё, эрчимжүүлье.

Жич: Муу ёр гээд гээд бялба авчих вий дээ.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдөр

Жаахан шинжлэх ухаанч байгаач, гуйж байна!

Жаахан шинжлэх ухаанч байгаач, гуйж байна!
Короновирус тээгч 10 хүнтэй олон зорчигчтой онгоцонд хэрэв холион болсон бол дэлхийн одоогийн ухаарлаар тэр эерэг сүрэг тооны хувьд лав л 20 болсон байх юм. Геометр прогрессийн дагуу тархаж байгаа гэсэн үг. Нэг тийм хүн дор хаяж (нэг өдөрт, тодорхой завсарт) 2 хүнд тараадаг гээд байгаа ш дээ... Тэр 20 нь 40 болгоно, тэр тэгээд 80 болгоно...Ингээд нийлүүлж тоолбол, 10, 30, 70,150, 310, 630, 1270,.. болоод явчихна. Өдрөөр тоолж байгаа бол 7 хоногийн дараа 1270 болно гэсэн үг ш дээ (Жич: Сүрчигнэл биш зүгээр л математик ш дээ).

Энэ нь энэ хэмжээний тооны хавьтагчийг ёстой зөв ялгаж авч эмчилнэ, ядаж найдвартай тусгаарлана гэсэн үг л дээ. Эс чадваас тэр хяналтаас гарч үржинэ, тэлнэ.
Иймд шинжлэх ухаанч биш юм гэхэд ядаж геометр прогресслэг бай л даа, нөхдөө! Гуйж байна.
Бодит байдал дээр ковид-19-ыг тээгч нэг хүн 2-оор тогтохгүй, түүнээс олон хүнд таардаг тул дээрхээс ч их тоо гарах нь байна ш дээ.
Жаахан шинжлэх ухаанч бай л даа, гуйж байна.
Бас ийм л учраас үүнээс найдвартайгаар өөрийгөө болон гэр бүлээ, мэргэжлийн бүл, ажлын хамт олноо хамгаалах ганц арга техник нь нийгмээс тусгаарлагдах (social distancing) болоод байгааг хүн бүр чин зүрхнээсээ мэдрэх хэрэгтэй юм байна лаа.
Жич: ЭМЯ, УОК сайн ажиллаж байхад чи сүрчигнээд гээд л порорууд бялба авчихгүй байхыг хүсье. Зүгээр тооцоо).
Ц.Лувсандорж
2020 оны 3 дугаар сарын 21-ны өдөр

Хонь ямаагаар хаших ухаан

 Хонь ямаагаар хаших ухаан

Энэ ажлыг хийхэд тэдний халууныг үзэх хэрэггүй харин хонь, ямааг ялгаж таньдаг байхад хангалттай. Тэгэхээр энэ ажлыг иймд 5 настай хүүхэд их элбэгхэн хийж чадна.

Ахуйн ажлын энэ нэгэн бодлогын ухааралд эрсдэлтэй үед эх оронд нь иргэдээ онгоцоор эрсдэлгүй авчрах их ажлыг хийх ур ухаан шингээстэй байна.

Хонь ямаагаар ялган хаших ажлын тэр бодлогын ухаарлаас харвал короновирусын их эрсдэлтэй энэ цагт эх орноо зорьсон иргэдээ халууныг үзэж хоёр хувааж орхих, авах биш харин эерэг, сөргийн шинжүүр сорилын дүнгээр хоёр хувааж онгоцонд эерэг, сөргөөр тусгаарлаж хашина. Онгоцноос буухад харин тэр вирусынх нь онцлог шинжийг анхаарч сөрөг эерэг болсон эсэхийг дахин шалган үзэж нягтлан эерэгийг нь эерэгт, сөргийг нь сөрөгт нийлүүлбэл онох байсан байна.

Сүргээ хонь ямаагаар нь ялган хаших ажлыг хийх энэ нэг энгийн ухаанд онцгой ажлыг олигтойхон онож хийх их ур ухаан оршиж байсан ажээ.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 19-ний өдөр

БСШУС-ЫН САЙД Ё.БААТАРБИЛЭГТ БИЧСЭН НЭЭЛТЭЙ ЗАХИДАЛ

                      БСШУС-ЫН САЙД Ё.БААТАРБИЛЭГТ БИЧСЭН НЭЭЛТЭЙ ЗАХИДАЛ

                                                  ЭЕШ-ыг үгүй болгох талаар 

              Манай улсын боловсролын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага нь ЭЕШ-ыг зохиомлоор үүсгэж түүнийг төлбөртэй зохион байгуулдаг болсон нь их дээд сургуулийн академик эрх чөлөөг хөндлөнгөөс хөсөрдүүлсэн, захын зээлийн чөлөөт өрсөлдөөнийг төвлөрүүлж боогдуулсан, иргэнийхээ сурч боловсрох эрхийг үл хүндэтгэсэн, тэдний сурах хүслийг  мөнгө,  ашиг болгосон, ерөнхий боловсролын зорилгыг завхруулсан, хичээл сургалтыг үргүйдүүлж үймүүлсэн алдаатай арга хэмжээ, зарчимгүй бодлого байсныг тэмдэглэхийн ялдамд онцгой ухаарлыг бэлэглэсэн онцгой энэ жилээс эхлэн энэ шалгалтыг үгүй болгон зах зээлээс элсэгчээ олж авах эрх үүргийг нь их дээд сургуулиудад эргүүлэн олгож, харин иргэнээ бүл этгээдийн ашиг сонирхол, шуналын хохирогч болохоос хамгаалах хяналтыг нь төвдөө үлдээсэн зохицуулалт бүхий бодлого хэрэгжүүлэх нь энэ цагт дор туйлын зөв, тун төв болохыг Танд үүгээр уламжилж байна.

               Ингэхдээ, их дээд сургуульд оюутан шинээр элсүүлэх, төгсгөх үйл явц  тасралтгүй, 24 цагаар цахимаар явагддаг дэлхийн эгэл соёлыг энэ салбарт шинээр  бий болгохын тулд тэдэнд дор дурдсан санааг тээсэн удирдамж, чиглэлийг нэг удаа өгвөл зохино. Үүнд:

 -Их дээд сургуулиас шинээр элсэгчдэд тавих шаардлагыг дор дурдсан байдлаар энгийн байлгаж, утгатай болгох. Үүнд:

-Сурах арга барил эзэмшсэн байдлыг шалгах. Үүнийг ерөнхий боловсролоор үзүүлсэн сурлагын амжилтын голчоор хэмжиж үнэлнэ.

- Элсэгчийн төрмөл шинж болон тухайн мэргэжлийн  таарц, тохирцыг шалгах. Үүнийг “Яагаад энэ мэргэжлийг эзэмшихийг зорьж байгаагаа илэрхийлсэн эсээ, яг ийм л асуулт бүхий ярилцлагаар хэмжинэ. Ярилцлагыг цахимаар хийх.

-Элсэлтийн хураамж төлж элсэх өргөдлөө шаардлагын дагуу ирүүлсэн  иргэн бүртэй тухайн их дээд сургууль эргэх холбоо үүсгэж холбогдох хариуг бичгээр заавал өгсөн байх. Үүнд л төв байгууллага хяналт тавьж хүнээ бодоогүй хариуцлагагүй үйлдэлд  нь  торгууль шийтгэл хүлээлгэдэг болох.

-Их дээд сургуульд төлөх элсэлтийн  хураамж нь дээрх үйл ажиллагааны бүх зардлыг бодиттой  нэг мөр тооцож тусгасан хэмжээтэй байх.

Жамаа дагасан бодлого замаа олдог.

Хүндэтгэсэн,     МУБИС-ийн профессор Ц.Лувсандорж

    

2020 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдөр

Хоттой хэдээ хонь ямаагаар хаших ухаан

Хоттой хэдээ хонь ямаагаар хаших ухаан

Энэ ажлыг хийхэд тэдний халууныг үзэх хэрэггүй харин хонь, ямааг ялгаж таньдаг байхад хангалттай. Тэгэхээр энэ ажлыг иймд 5 настай хүүхэд их элбэгхэн хийж чадна.

Ахуйн ажлын энэ нэгэн бодлогын ухааралд эрсдэлтэй үед эх оронд нь иргэдээ онгоцоор эрсдэлгүй авчрах их ажлыг хийх ур ухаан шингээстэй байна.

Хонь ямаагаар ялган хаших ажлын тэр бодлогын ухаарлаас харвал короновирусын их эрсдэлтэй энэ цагт эх орноо зорьсон иргэдээ халууныг үзэж хоёр хувааж орхих, авах биш харин эерэг, сөргийн шинжүүр сорилын дүнгээр хоёр хувааж онгоцонд эерэг, сөргөөр тусгаарлаж хашина. Онгоцноос буухад харин тэр вирусынх нь онцлог шинжийг анхаарч сөрөг эерэг болсон эсэхийг дахин шалган үзэж нягтлан эерэгийг нь эерэгт, сөргийг нь сөрөгт нийлүүлбэл онох байсан байна.

Сүргээ хонь ямаагаар нь ялган хаших ажлыг хийх энэ нэг энгийн ухаанд онцгой ажлыг олигтойхон онож хийх их ур ухаан оршиж байсан ажээ.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 19-ний өдөр

Короновирустай тулалдах америк ухаан

Короновирустай тулалдах америк ухаан


Үл үзэгдэх дайсан-ковид-19 -тай тэмцэхэд улс үндэстний соёлоос үл хамаарах нийтлэг зөвлөмж, ерөнхий стратеги гэж ер нь бол байх шиг байна. Гэвч энэ дайсантай тулалдахад америк ухаан гэж хэлэгдэх, ялгагдах лав л хоёр сургамж, хоёр ялгаа одоогоор ил нийтэд ажиглагдаж байна. 1.Тестээр аль болох эрт олноор нь оношлох. 2. Халдвартай нь маск зүүдэг байх.
Тестээр нь аль болох олноор нь эрт оношлох нь короновирустай тулалдах америк нэгэн ухаан бололтой юм. Тэд өнгөрсөн 7 хоногийн байдлаар 400 мянган сорилын багц үйлдвэрлэв. Тэнд короновирусын шинжилгээ, сорилыг сайн дурын үндсэн дээр үнэ төлбөргүй авах аян өрнөв. Үр дүнд нь юу болсон гээч!
Сорилоор эерэг буюу короновирус тээгч гэж тогтоогдсон хүнд шинж тэмдэг илрэхгүй байх тохиолдол энэ тэнд хээв нэг гарав. Түүний нэг нь Миамын хотын захирагч юм.
Тэрбээр тусгаарлалтад байж өөрийгөө хянаж байгаа үедээ Фокс ТВ-д өгсөн ярилцлагадаа "...Одоогоор шинж байдал илрээгүй. Бие сайн байна... Короновирусын шинж байдал байхгүй л байна ...(Symptom free )" гээд зайнаас ажлаа хийж байгаагаа тухай хэлэв. Мөн нэгэн жүжигчин гэр бүлтэйгээ хамт бас ийм байдалтай байгаагаа хэлж ярилцлага өгч байх жишээтэй юм.
Энэ мэтээр сорилоор эерэг буюу короновирустэйгээ эрт мэдэх нь өөрт ч, өрөөлд ч нэн их ач тустай хэрэг ажээ. Учир нь зарчмын хувьд хэн ч короновирусын тээгч байж болох юм. Аймаар гэхээсээ бодит үнэн гэж хүлээж авч үнэнтэй эвлэрэх зүйн хэрэг юм.
Короновирустэй атлаа шинж тэмдэггүй болохоор нь эрүүл мэтээр яваад иргэдэд түүнийгээ ихээр тараагаад явах нь хамгийн аюултай, хамгийн хортой учраас үүнийг эхлээд хорьж хашиж авах нь хамгийн зөв шийдэл гэж АНУ-ын шинжээчид олж харсан бололтой юм.
Нээрээ л бодоход, сөрөг гэхэд баярлалгүй яахав, гэхдээ нээрээ сөрөг үү гэж бодож шинжилгээгээ эрт өгөх нь эмнэлэгийн үйлчилгээг эрт авах утгаар ч өөрт нь өгөөжтэй, бас эрт ийм гэдгээ мэдээд өөрийгөө чадахаараа бусдаас тусгаарлаж байгаагаараа ч өрөөлд бас өгөөжтэй үйл юм, тийм ээ!.
Халдваргүй бол маск зүүхгүй байхыг тэд бүүр эхнээсээ нийтийн хэвлэлээр ил хэлж байв. Бүүр ингэж хэлсэн гээч. Эрүүл бол маск зүүх хэрэггүй. Учир нь энэ нь бүүр халдвар авах эрсдэлийг нэмэгдүүлнэ гэж хэлж байв. Харин халдвартай гэдгээ мэдсэн бол бусдад тараахгүй утгаараа маск зүүх хэрэгтэй гэв. Үүнийг дараа тэднийг хаяа хаяа харахаар маск зүүсэн нь Трампаас авахуулаад ерөөсөө алга. Тэд ийм үнэмшлээрээ маск зүүсэн хүнээс их дөлж байгаа бололтой юм. Жишээ нь Хятад зүстэй хүн маскгүй явж байвал тэд түүнд маскаа зүүхийг шаардаж балбаж ч мэдэх ажээ. Тэдний хувьд тэр царайт халдвар тээгч гэж шууд бодогдож байгаа нь энэ л дээ.
Улс орон бүхэн ухаарлаасаа болж үл үзэгдэх дайсан короновирустай өөр өөрийнхөө л үзэж, тулалдаж байх шиг байна. Тэр тулалдаанд гараа байнга угаах, нүдэндээ бохир гараараа хүрэхгүй байх, бохир гараараа хамартай хүрэхгүй байх, ер нь ханьд ч бүү хэл хүнд ч бүү хүр гэх зэрэг нийтлэг зүйл зөвлөмж, чиглэл байна аа. Гэвч нийтээр нь сорилд хамруулах, зөвхөн халдвартай маск зүүдэг байх нь гэдэг нь харин нийтлэгт хамаарахгүй, энэ тэмцлийн америк ялгаа, америк ухаан болж одоогоор ялгарч байх.
Жич. Манай улс маск хаа сайгүй нийтээр зүүж байх зөвлөмжийг үүгээр буруутгахыг зорьсонгүй. Агаар, орчны их бохирдолтой, нус, шүлсээ нур хийтэл хаа хамаагүй хаядаг нийтлэг соёлтой манайханд маскийн байнга зүүж, маскны соёлыг хөгжихгүй болтол хөгжүүлэх ер нь бол тун зөв гэж үзнэ, би.
Ц.Лувсандорж
2020 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр

Суралцаж яваа ко-ынхон

Суралцаж яваа манай ко-ынхон

ЭМЯ, манай ко-ынхон уг нь суралцаад л байгаа юм ш дээ, сошиальчуудаас. Эхлээд тэд "гэртээ тусгаарла гээд явуулсан" гээд хээв нэг зогсдог байлаа ш дээ. Сонсоход ч аймаар. Тэгэж явуулдаг байсны, бас тусгаарлана гэдгийн тодорхойлолтгүй явсны гай, горийг энэ улс хичнээн ихээр амсав даа.

Одоо тусгаарлана гэдгээ бидний шаардлагаар ядаж тодорхойлж чаддаггүй юмаа гэхэд эргэцүүлж байх шиг байгаа юм. Энэ нь сайн хэрэг. Суралцсны үр юм.

Бас ко-өвчтөнг сахиж хоносон гэчихээд маргааш нь хэвлэлийн бага хурал хийгээд хээв нэг зогсож байсан нь саяхан (Баримт бий).... Энэ мэдээлэл няцаагдаагүй л байгаа. Ингэж болдог юм уу! Бас л сонсоход их эвгүй.

Баян-өлгийн тохиолдлын эзэнг ЭМЯ-ны ко-ынхон цахимтай нийлж бараг л амьдаар нь шатаах дөхөж байж билээ. Тэр францыг өвчтөн тэг болгож бас л балуурдах дөхөв ш дээ.

"Өвчтөн тэг" манайд улсад биш харин гаднаас л зөөвөрлөгдсөн ирсэн гэдгийг чангаар зарлаад л, хайгаад л байдгаа бас больсон харагдсан. Харин зөөлөн хэлж байгаа нь бас ажиглагдаж байна. Суралцах явцдаа энэ нь бас өөрчлөгдөнө биз ээ.

Өөрсдийн ажлын дутагдал, бэлтгэлгүй байдлаа хэвлэлээр хэрүүл болгон хээв нэг загнаад зогсдог байж билээ.

Тусгаарласан хүмүүс архи уусан, дэглэм сахихгүй байна гэх зэргийг ард түмэнд ховлоод л хэвлэлийн бага хурлаар түүнийгээ нэн их ажил болгон ярьж байдаг байж билээ. Тэгээд тэднийг цахимаар бөмбөгдүүлээд л...

Тэд эрх мэдлээ ашиглан, ажил үүргээ умартан хэвлэлээр нийтийн хэрүүл л хийдэг, иргэд рүү давшилдаг нь одоо жаахан багассан харагдсан. ДЭМБ "битгий тэг" гэж зөвлөсөн биз. Бид сошиальчид бас их бичиж зөвлөж ирсэн дээ.

Бас олон түмэнг хар массын хар гэж бодон гадаад улсын тохиолдлыг ярьж их л дэмийрч байдгаа бас больсон харагдсан.

Хүүхдийн жил цуглуулсан мөнгийг хандиваар авч байгаагаа хэвлэлийн бага хурлийнхээ үеэр үзүүлж "хүүхэд бүр ингэж хандив өгөөч" гэсэн шиг утгыг хээв нэг сурталчилж зогсож тэр хөөрхий хүүхдийг хүртэл эрүүл мэндийн яам байж бас эрсдэлд оруулж байсан нь саяхан.

ЭМЯ-ны короновирусын ажлын хэсгийнхэн хөөрхий бага багаар суралцаад л, ажил хэрэгч байдалтай болоод л байгаа нь сайн хэрэг юм. Хүн ер нь суралцдаг юм.

Харин зөв сэтгэлгээ, цаашлаад зөв сэтгэснээ эх хэлээр яаж оновчтой зөв илэрхийлэхэд маш ихээр яаралтай суралцмаар л байна. Үүнийгээ суралцах замаар бас засна биз ээ. Манай ко-ынхны хэлсэнг хүүхэд сонсоод инээгээд гайхаад байх жишээтэй юм байна лаа... Мань мэт нь яахав, тэд уг нь ингэж л хэлэх гэж байгаа ухаантай юм л даа гээд, монголчуудын ярьж заншснаар мулгуу ярьсныг тань зөв болгон дахин хөрвүүлж л барих юм. Зөв сэтгэлгээ, эх хэл гэдэг ийм л чухал юм. Хэцүү үед бол бүүр ч чухал юм. Бүүр ойлголцохгүй болж мэдэх нь байна ш дээ.

ЭМЯ-ийнхан яг л боловсролын яам шиг мананцараар л бас дүүрсэн байдаг байх л даа.

Хүн юм болохоороо л суралцаж байгаа юм.Сайн хэрэг.

ЭМЯ-ныхныг эрүүл цагт уг нь мэргэжлийн шилдэгүүдээр бүрдүүлсэн байсан бол эрсдэлтэй ийм цагт их эрсдэлгүй байх бай л даа. Үйлдэл бүр зөв тодорхойлолттой, эрүүл шийдэлтэй байх байлаа ш дээ.

Цаашдаа, бүх нийтийн язгуур эрх ашгийг хөндсөн, үндсэндээ түүнийг хариуцаж хамгаалдаг эрүүл мэнд, боловсрол, аюулгүй байдлыг манай улсын өнөөх 30 жилийн гуниг болсон манан, мананцараас аль болох хол байлгахыг хүн бүр их эргэцүүлмээр байна.

Баллаж мэдэх нь байна ш дээ.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдөр

Ковид-19 байгалаараа л байгаасай...

Ковид-19 байгалаараа л байгаасай...

Хятад улс короновирусын дэглэлтэд АНУ армийг буруутгав (BCC.3.13). 2019 оны 10 дугаар сард Хятадад болсон дэлхийн хэмжээний цэргийн үзүүлбэр (game)-ийн үед АНУ-аас оролцсон 300 гаруй цэргийн нэг нутгийн иргэдэд ковид-19-ийг тараасан... Ковид-19 Хятадын Уханьд анх илэрсэн ч энэ нь уг вирус энд бий болсон гэсэн утга биш....(https://www.the-scientist.com/).

Гэвч АНУ-ын Харшил болон Халдварт өвчин судлалын Үндэсний Хүрээлэнгийн Захирал Др Фауси Фокс TV-д өгсөн ярилцлагадаа " Ковид-19-вирусын эх үүсвэр Ухань биз" гэсэн асуултад "Үүнд эргэлзэх хэрэгггүй (No questions about it)" гэж хариулав (Foxnews, Dr Fauci-interview, 2020. 3).

Ковид-19 дэлхийн цар тахал болсонг ДЭМБ зарлаж байхад ковид-19-ын үүслийн талаар дэлхий нэг иймэрхүү элдэв онолтой л явж байх.

Ковид-19 байгалаараа биш харин зохиомлоор бий болж био-зэвсэг болон хэрэглэгдэж байгаа бол дэндүү л гунигтай юм даа. Хүн гэж хөөрхий юм даа. Хоол олох гэдэг хэцүү болох нь доо. Орших гэдэг амаргүй болох нь доо.

Нийгэмдээ өгөөд дуусчихсан, харин авдаг үедээ л гандаж, гуньдаж яваа ахмадууд л ковид-19-ийн халдварт хөөрхий их өртдөг юм байна лаа. Зарим тэтгэвэр авагч олонтой улсад ковид-19-ийн халдвар авсан ахмадаас нь урьтаж орших магадлал ихтэй залуусыг нь эмчилж байна. Энэ нь бараг улсынх бодлого болох ч шинжтэй юм. Үүнийг аль ч талаас харахад бас буруутгах аргагүй.Үр ашиг гэж байх ёстой.

Бас ковид-19 Хятадад их нүүдэл, суудал эх орноор нь өрнөдөг цагаан сараар нь дэгдсэн байхад Иран улсад тэр наурисын баярынхтай таарч байх жишээтэй юм. Аргагүй юм даа, агаар дуслын замаар тархдаг болохоор гэж мунгинах юм даа.

2050 он гэхэд дэлхийн хүн 10 тэмбумд элбэг хүрнэ. Тэр үед дэлхийн хамгийн том асуудал юу болно гээч. Хоол!

Хоолны төлөө л тэр цагт бүх дэлхий өрсөлдөнө. Тэмцэлдэнэ. Идэхийн төлөө оршихын төлөө оршилцоно.

Ковид-19 вирус хоолтой, оршихтой, тэмцэлдээнтэй холбоотой бус харин аяараа л, байгалаараа л байсан байгаасай.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 15-ны өдөр

Боловсролын бодлогыг эрүүлжүүлэх Ко-сургамж

Боловсролын бодлогыг эрүүлжүүлэх Ко-сургамж 

 

 

Короновирусын хорио цээрийн Ко-сургамж монголын боловсролыг яаж эргүүлж эрүүлжүүлэх гол чигийг зааж байна.

Үүнд:

1. Ерөнхий боловсролын сургуулийн хүүхэд 22 хичээл үзэхгүй бол болдоггүй гэсэн бодлогыг хэрэгжүүлэхгүй байхад болж л байна. Яахав лобби бүлгийнхэн голдоо ортол хохирч байх шиг байна. Энэ уг нь эрүүл болж байна аа гэсэн үг л дээ. Чигээ олж байна. Цаашид хүүхэд бүр дор дурдсан гурван хичээлийг энэ улсад заавал үздэг байх, бусдыг бараг гэрээр, сонголтоор, цахимаар явж болно гэж өмнө их хэлснийг маань короновирусын хорио цээрийн Ко-үе батлаад цэгцлээд өглөө. 1. Бодох их ухаан, их урлаг математик. 2.Бодлоо илэрхийлэх эх хэрэгсэл эх хэл. 3. Мэдээлэл, мэдлэгийн эх язгуур болсон гадаад нэг том хэл (орос хэл, англи хэл, ...)

2. Их дээд сургууль цахимаар цахилж болох юм аа даа. Зөвхөн хичээлээ цахилуулахаас гадна элсэлт, төгсөлтөө ч цахилуулж болох юм. Их дээд сургуулийн багш тэгэхээр их багш, их эрдэмтэн, их бүтээгч л байх ажээ. Энэ нь насан туршдаа нэг их сургуулийн багш байна гэсэн утга үгүй болно гэсэн үг. Өрсөлдөөн, нээлт,....ур чадвараар л их сургуулийн багш их ялгарч орших нь л дээ. Улс хөг орох нь л дээ.

3. Хүүхдийн сурах хүслээр мөнгө хүүлдэг ЭЕШ огт хэрэггүй, зүгээр л мөнгө хүүлэх хэрэгсэл байсан гэдэг нь энэ Ко-үед улам тод болж байна. Их дээд сургууль элсэлтийн шаардлагаа гаргаж тавиад түүнд сурахыг хүсэгч 9-р сарын эхнээс элсэх хүсэлтээ өгч, их дээд сургууль нь зах зээлээс түүхий эдээ олж авах байгаа үйлдвэр шиг л элсүүлэх ажлаа 24 цагийн турш хийж байх нь л дээ. Тэгэхээр ЭЕШ хэрэггүй, хий дэмий, мөнгө хүүлэх арга байсан юм байна даа. Тийм ээ!

4. Хүүхдээ эцэг эхийнх нь баян ядуугаар ялгаж сургадаг ерөнхий боловсролын сургуулиуд их илүүц байсан байна аа. Баян гэх нөгөө эцэг эхүүд одоо үүнийг ихэд ойлгож байгаа биз. Нөгөө кембриж гэх дарга нарын хүүхдийн сургууль бас хэрэггүй юм аа даа. Короновирусын хорио цээрийн Ко -цагт сургуулийн ийм ялгаа байдаггүй юм байна аа даа. Зохиомол байсан байна. Нийгмийн тэгш бус байдлыг дэвэргэж байсан буруу бодлого байсан байна аа даа.

5. Явуулахгүй бол болохгүй, оролцохгүй бол болдоггүй гэх нөгөө олон олимпиадгүй байхад л болж л байна. Хүүхэд түүгээр лав хохирсонгүй. Харин олимпиадаар мөнгө хүүлэгч хохирч байгаа байх л даа. Тэр нь тэгэхээр тохирцгүй, найдваргүй байсан зохиомол зүйл байсан байна ш дээ.

6. Багш нарын нөгөө олон сургалтын төвүүд ажиллахгүй байхад, түүнд хүүхэд явахгүй байхад уг нь болох л юм байна аа даа. Тийм ээ! Тэгэхээр тэр бас тохирцгүй, нийцэлгүй зүйл, зохиомол зүйл байж дээ.

7. Сурах бичиг мурих бичиг байх нь ямар хортойг сурах бичгээ бариад сурах гэж байгаа хүүхэд эцэг эхтэйгээ хамт мэдэрч байна аа даа. Сурах бичиг тэгэхээр лобби, мөнгө хүүлэх хэрэгсэл биш харин найдвартай, тохирцтой байх ёстой юм аа даа.

8. Нийтийг хамарсан аюул нүүрлэхэд хэрхэн аюулгүй байх талаар юуг хүүхдүүддээ нөгөө 22 хичээлээрээ олгосон байна бэ? Микро организм, вирусын дэгдэлт, тархалтын талаар ер нь нийтээр хэр ойлголтоо байна даа, бид. Паник байна уу? Тэгэхээр хичээл бүрээр аюулгүй байдлын ойлголтыг өгөх, чадвар олгох нь хий л их дэмийрч, хүүхдийн хайран 18 жилийг яйран өнгөрөөж байснаас хамаагүй чухлыг Ко-ын хорио цээр, Ко-сургамж бидэнд бас их өгүүлж байна аа даа.

8. Боловсролын яамныхан, шаагилдсан олон эмэгтэйчүүдэд олон нийитийг хамарсан Ко-шиг ийм аюулын үед яаж ажиллаж яаж удирдах талаар бодлого байдаггүй юм аа даа? Эрсдлийн үеийн бодлогыг эрүүл үедээ хийдэг байх нь л дээ.

Энэ мэтээр короновирус, түүний хорио цээрийн энэ Ко-цагийн Ко-сургамж боловсролын бодлогыг яаж лоббигоос салгах, яаж эргүүлж эрүүлжүүлэх зүг чигийг энэ цагийн бүтэлгүй бидэнд тод хэлээд тодорхой заагаад байна.

Эргэцүүлж нэг үз л дээ, үүнийг. Бүү март л даа, түүнийг. Бидний өгч байсан өнгөрсөн зөвлөмжийг Ко-цагийн энэ сургамжтай холбож нэг л хар л даа. Аан!

Мууд ч сайн бий.Айдаст ч авах зүйл бий.

Короновирусын айдсаас үүдсэн Ко-сургамж бидэнд лоббижсон боловсролын бодлогоо хэрхэн эргүүлж эрүүлжүүлж болохыг их заагаад байна, наана тань.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр

Ковид-19 вирусын талаар шинжээчид юу хэлэв?

Ковид-19 вирусын талаар шинжээчид юу хэлэв?

Короновирус нь энгийн ханиадаас эхлэн эрсдэлтэй хатгааг бий болгож чадах вирусын том анги, бүл юм. Өмнө элдвээр л оршиж ирсэн түүний ихэнхтэй нь хүний бие организм ямар нэг хэмжээгээр дасаж, зохицсон байв. Харин түүний энэ удаа гэнэт гарч ирсэн хувилбар нь өмнөхөөсөө шинэ юм. 2019 оны эцсээр гэнэт илэрч гарсан түүний энэ шинэлэг хувилбарыг ковид-19 гэж нэрлэж байна. Короновирус гэхээс ковид-19 гэх нь илүү зөв нэршил ажээ.

Аливаа вирус байнга л хувьсан өөрчлөгдөж байдаг. Харин короновирус нь харьцангуй тогтвортой, мутацид бага ордог (FOX-news TV, АНУ эрүүл мэндийн асуудал хариуцан нарийн бичгийн даргын ярилцлагаас, 2020.3.9).

Өндөр настан, архаг өвчтэй хүн нь ковид -19 -ын халдварт хамгийн өртөмхий бүлэг болно (ДЭМБ-ийн удирдамж, зөвлөмж).

Сорилоор "Ковид-19-ын халдваргүй буюу сөрөг" гэж байгаа нь зарим тохиолдолд хуурмаг сөрөг байдаг. SAR нь үхэлд хүргэх хувиараа ковид-19-ээс нэн аюултай. Гэхдээ SAR-д хандах хүний хандлага шинжлэх ухаанч байсан. Харин ковид-19 хандах одоогийн бидний хандлага маш буруу байна (BCC. Алмаазан гүнж хөлөг онгоцны байдалтай танилцсан Ковe- их сургуулийн профессорын ярилцлага, 2020.2 сар: Жич: Сөрөг гэж явуулсан зорчигч гэртээ очоод эерэг болж Японд тархалт эхэлсэн. Энэ нь уул ярилцлагын шинжлэх ухаанчийг баталсан зүйл болсон ш дээ)

Ковид-19-ын халдвараас хамгаалах вакциныг бүтээх боломжтой. Лабораториуд үүнийг бүтэхээр уралдан ажиллаж байгаа.Гэхдээ эцэслэн хэрэглээнд гарах хүртэл дор хаяж хагас жил, цаашилбал, жил шаардана. Бас эмзэг бүлэг бүлэг түүнийг худалдан авч чадах нь бас асуудал болно (BBC news, 2020.3 cар, шинжээчийн ярилцлага).

Ковид-19 нь дэлхийн хэмжээний тахал (pandemic) болж байна (CNN, шинжээчийн ярилцлага, 2020.3.9).

Ковид-19-ын нууц үе нь нууц. Ихэнх хүндийн хувьд 14 хоног. Халдвар авсан хүний 80 орчим хувьд нь тэр хөнгөн байдлаар илэрдэг. Харин гэхдээ тэр халдварын тараагч болсоор байдаг. Энэ нь л ковид-19-ын хамгийн хорон, дайсагнасан шинж чанар. Ийм учраас зарчмын хувьд хүн бүр ковид-19 -ын тээгч байж болох учраас макс зүүх шаардлагатай (CGTN, хятад шинжээчийн ярилцлага, 2020.3.9).

Италийн зарим хотод сургууль хаасан учраас өсвөр үеийнхэн далайн эрэг, ваар цэнгээний газраас сэлгүүцэж байна. Ковид-19-оор залуучууд, тэр тусмаа 13-аас доош насныханд бага халдварлаж байгаа ч тэд аль хэдийн тээгч болж, түүнийгээ эмээ, өвөөдөө дамжуулж байх бүрэн үндэстэй юм. Залуучуудад эрсдэлгүй гэх энэ авир нь тэдэнд байгаа ковид-19-ын талаарх ташаа ойлголт болно (Euronews, шинжээчийн ярилцлага, 2020.3.9).

Ковид-19-тархалттай тэмцэхэд 2 зүйл нэн чухал: Хурд (Speed); Хэрэгслэл (Compliance).Хүн хүч ковид-19-тэй тэмцэх ажлын зөвхөн 50 хувийг л хийнэ (CGTN, Хятад профессорын ярилцлага, 2020.3,9).

Ковид-19 дэлхийн 100 гаруй оронд тархаж 110 мянга хүн түүнд өртсөн байна. Энэ вирусын дэгдэлт хөрөнгийн бриж, дэлхийн эдийн засагт урт хугацаанд бус харин богино хугацаанд сөргөөр нөлөөлж байна. Жишээ нь газрын тосны үнэ эрс буурсан нь бусад эдийн засгийн үзүүлэлтэд нөлөөлж байна. Мөн аялал жуулчлалын салбар үүнд хамгийн ихээр өртөж эдийн засгийн хохирол амсаж байна (BloombergTV, шинжээчийн ярилцлага, 2020.3.9).

Япон улсын Ковид 19-ын тархалт, дэгдэлт 5 сарын дараа Японд болох олимпод нөлөөлөх үү, Олимп болох уу гэсэн асуулт ч бас тодорхойгүй байдлаар тодорхойгүй байна (HHK, Японы ерөнхий сайдын мэдээлэл, 2020 оны 3 сар)

Ковид-19-ын хүнийг үхэлд хүргэх хувь харьцангуй бага. Дээд хэмжээ нь 3 хувь байна (ДЭМБ, шинжээчийн ярилцлага).

Ковид-19-ийн халдвараас урьчилан сэргийлэх талаар улс орнууд иргэддээ дараах хэдхээн энгийн зөвлөгөөг л өгч байна. Үүнд:

-Гараа халуун усаар сайн угаах.

-Хамартаа бохир гараараа хүрэхгүй байх.

-Нүдэндээ бохир гараараа хүрэхгүй байх.

-Хүнээс аль болох хол байх, 1-2 метр хол байх,

-Маск зүүх.

-Халуун хоол, халуун ус, шингэн уух (Энэ нь тодорхой градусын халуунд вирус устана... Хэдэн градуст ковид-19 устгах вэ...ахуйн утгаар? Янз бүрийн тоо байгаа аль нь шинжлэх ухаанч болохыг энгийн бид мэдэх боломжгүй...?)

Үүнтэй холбоотойгоор "ХҮН-д бүү хүр (Do not touch MEN:M-mouth, E-eyes, N-Nose) гэсэн товчлол хүртэл бий болсон байна (CGTN, the link).

Ковид-19-ын дэглэлт, тархалттай тэмцэхийн тулд улс орон бүхэн өөрийн онцлог, нөхцөл байдал таарсан төлөвлөгөө гаргаж ажиллаж байна.Ийм төлөвлөгөөний эхний шат нь "ковид-19-ийг хаших-сontainment) арга хэмжээ юм. Үүний хэсэг нь тусгаарлалт. Энэ нь кодчилол, аргачлалтай. Энэ нь хэн хэзээ яах вэ гэдгийг урьдаас тодорхой болгосон байх. Дараагийн үе шат нь эрсдлийг бууруулах (mitigation) арга хэмжээ.... гэх мэтээр төлөвлөсөн байна (BBC, reporters, 2020.3.6). (Жич: Манай улс эхний шат, тэр тусмаа тусгаарлалтыг шинжлэх ухаанч байдлаар хийж чадсангүй дээ... Тэгээд тархалт, дэгдэлт энэ шатнаас цааш гарч байх жишээтэй юм.Мэргэжлийн бус байхын горийг бид нийтээрээ мөн ч олон удаа амсаж байгаа юм даа...Харамсалтай!!!!).

Цахим ковид-19-ын талаар цахим эерэг, бас сөргөөр нөлөөлж байна.

Эерэг нь мэдээж зөв, төв мэдээллийг цахим хурдаар авах боломж юм (Жишээ нь миний энэхүү бичвэрийн агуулга түүний нэгэн илрэл юм).

Сөрөг нь, мэдээж, ташаа, буруу, урвуу санаатай гуйвуулсан мэдээллээр тархиа угаалгах хор мөн. Жишээ нь дайн болж байна хоолоо нөөцлө гэсэн бизнес явуулгаар паник (panic) худалдан авалт хийж лангуу хоослох. Цахимын энэ сөрөг нөлөөг ковид-19-ын мэдээллийн тахал (informdemic) гэж ярих бий.

Ковид-19-ыг одоогийн байдлаар дэлхий эмидемик (epidemic -нийтийг хамарсан халдварт өвчин) гэж үзэж байна. Харин тахал (pandemic) гэж үзээгүй.

Хятад улс ковид-19-ын тархалт дэглэлтийн хяналтандаа авсан. Энэ нь шинээр халдвар авагчийн тоо тэг болсон өдөр бий. Мөн түр зуурын 14 эмнэлэгийнхээ 13-ыг хаасан. Дэлхий нийтээр үүнийг ковид-19-ын талаар сайн мэдээ гэж мэдээгээр ярьж байна. "World owes to the people of Wuhan-Дэлхий Уханы ард түмэнд өртэй" (CGTN, WHO-ын төлөөлөгчтэй хийсэн ярилцлага).

Өмнөд Солонгос, Иран улсад шинээр халдвар авагчийн тоо буурах хандлагатай. Харин Италид ийм өсөх хандлага байна (GTN, WHO-ын төлөөлөгтэй хийсэн ярилцлага).

Жич: Энэ мэтээр хэн ч дэлхийн эх үүсвэрээс ковид-19-ын талаарх мэдээлэл, мэдлэгээ баяжуулаад байж болох нь ш дээ. Харин эх үүсвэрээр тодорхой заах.

Ц.Лувсандорж

2020 оны 3 дугаар сарын 10-ны өдөр