Wednesday, July 31, 2019

Шинжлэх ухааны хичээлийг туршилттай болго. Бодитой болго. Сайд аа!

Шинжлэх ухааны хичээлийг туршилттай болго. Бодитой болго. Сайд аа!

Сарлагдах үзүүлбэрийн олон нийтийн тайлбарыг харж байхад ийм нэг бодол төрөөд байна.

Ерөнхий боловсролын сургуульд шинжлэх ухааны хичээл болох хими, физик, биологийг маш сайн ордог баймаар байна.

Маш сайн гэдэг нь туршилттай болгоно, туршилт хийдэг байна гэсэн үг.

Туршиж хийж үзэхгүй бол зөвхөн үглэснээр манайхны гэр бүл, довноосоо олж авсан суурь итгэл үнэмшил амархан өөрчлөгддөггүй.

Тэгээд л нэг нь зориудаар шахуу нээлтийн үед сарлага давхиулж, тэр нь хар массад тэнгэрээс ч юм уу, хаанаас юм бүү мэд хүүгээ бодон сарлаг гэнэт бууж ирж сарлагдаж байгаа мэт болж, үлдсэн хэсэг нь үүнийг яг байгаа цар, царайгаараа элдэвтэй хольж мунхаглан сүсэглэж байх нь энэ зууны хээв нэг байдаг л үзэгдэл, итгэл үнэмшил болж байх шив дээ, энэ улсад.

Мухар сүсгийн эхэнд биш харин аливааг яагаад гэж эхэлж асууж, дараа нь түүнийгээ шинжлэх ухаанчаар харах хандлагыг хойч үедээ өгөхөд л шинжлэх ухааны хичээлийн зорилго оршиж байдаг юм.

Гэтэл манай ЕБС-д шинжлэх ухааны хичээлээр мөнгө байхгүй тул туршилт хийгддэггүй, хамгийн сайндаа л гэхэд сайн үглэдэг болсноос хойш улсаараа энэ хичээлээр муу сурсаар, эцэстээ, нийтээрээ, наадмаараа хээв нэг сарлагдуулж суух шив дээ.

Шинжлэх ухааны хичээлийг иймд туршилттай болго. Бодитой болго. Сайд аа!.


Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдөр

Monday, July 29, 2019

Үнэн хүслээс тань ангид...

Үнэн хүслээс тань ангид

Үнэн хүслээс тань үл хамаарна. Энэ нь дөнгүүрт нь хүсэл нь хүртэл үнэн, үнэн нь бас хүсэл нь болж замаа олсон байж болох авч доогуурт нь харин хүсэл нь үнэнээс их хол, үнэн нь ч хүслээс нь бүр ангид байж замаа алдана гэсэн утга. Үүнийг харуулсан ганц хоёрхон энгийн бодит тохиолдлыг дор сийрүүлье.


Дэлхий хавтгай. Ингэж итгэдэг байсан, ийм байгаасаа гэж хүсдэг байсан цаг саяхан юм. Гэтэл дэлхий бөөрөнхий аж. Бөөрөнхий ч гэж дээ тэр үнэндээ, энгийнээр хэлбэл, бүх ертөнцийн таталцлын хуулийн дор байраа олж оршдог хотгор гүдгэртэй л нэгэн том чулуу юм. Энэ үнэн нь тэр цагийн хүмүүсийн хүсэлд нийцээгүй тул "Дэлхий хавтгай биш, харин бөөрөнхий" гэсэн үнэнг хэлснээ тэд шатаав. Ингэж шатааснаар, гэвч, тэдний хүслийн дагуу "Дэлхий хавтгай болсонгүй, харин бөөрөнхий л хэвээр байв". Тэдний хүслээр үнэн харин худал болсонгүй. Үнэн хэвээр л байв. 

Бүүр саяхан айхтар халдвартай нэг вирус гарч олны аминд хүрч эхлэв. "Ийм айхтар вирус бодитой оршиж байна. И-бола оршиж байна" гэж хэлэв. Гэтэл "Уугуул иргэд ийм вирус байхгүй, харин лус савдаг л хиллэгнэж, амийг нь авах ёстойгоос амийг нь авч байгаа юм" гэж хээв нэг үзэв. Гэвч тэдний итгэл, хүслээр болсонгүй, бараг тосгоноороо, хотоороо бүгд л амиа алдах, бүр дэлхийн хүн амийг устгах хүртэл эрсдлийг бий болгов. Дэлхий цэрэг цагдаадаа хүрч тэнд  хориг тогтоов. Гэсэн ч уугуул иргэд түүнийг байхгүй гэснээр. Гэвч тэдний хүссэнээр И-бола вирус байхгүй болсонгүй, харин оршсоор, тэд ч л одсоор л байв. И-бола оршиж байгаа нь уугуулийнханы хүслээс, итгэлээс үл хамаарах аж. Үнэн хүслээс ангид байдаг аж.


Хаан нүцгэн байв. Гэтэл "Нүцгэн хаанаа нүцгэн биш байна, харин бүүр яасан сайхан хувьцаслав" гэж харц ардууд шуугин шагшиж эхлэв. Харц ардын ингэж хүссэнээс болж хаан харин гэнэт тэр дороо хувцастай болсонгүй. Хаан нүцгэн л байв. Үнэн харц олны харснаар нь өөрчлөгддөг эд биш аж.

Эмэгтэй нь эмоцлог. Эрэгтэй нь эргэцүүлэлтэй. Гэтэл нэг улсад харин "Эмэгтэй нь эргэцүүлэлтэй, харин эрэгтэй нь эмоцлог" гэж шуугив, шагшив. Тэгээд ч боловсролоо, багшаа тэр эргэцүүлэлтэй гэх эмэгтэйгээр дүүргэв. Бүх эрэгтэй эм болж, бүх эм нь эр болж хувирахыг хүсэх. Бараг хүйсээ солиулах дөхөв. Гэлээ ч тэдний хүссэнээр эмэгтэй нь илүү эргэцүүлэлтэй болсонгүй харин эмоцтойгоо л үлдэв. Эрэгтэй нь бас илүү эмоцтой болсонгүй, тэд хөөрхий эргэцүүлэлтэйгээ л үлдэв. Үнэн нь соёлоос тань ангид байдаг аж.


Үнэн хүслээс тань ангид оршдог. Хүссэнээр тань  өөрчлөгддөг эд  биш. Үнэнийг ингэж эрт танивал үнэнийн жамыг дагаж, замаа л эрт олдог аж.

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 29-ний өдөр

Friday, July 26, 2019

Сүрэг байх уу, хүн байх уу?


Сүрэг байх уу, хүн байх уу?

Хүн ухаалаг нь гэсэн утгаар харвал энэ дэлхийд 7 тэрбум хүн байхгүй харин 7 хуруунд багтах цөөхөн хэдэн хүн л бий. Бусад нь сүрэг.

Сүрэг сүрэглэж байдаг. Сүргийг эзэд нь харин сүрэглүүлж байдаг.

Сүрэг байх уу, хүн байх уу?

Үүнийг та өөрөө л шийднэ.

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 26-ны өдөр

Багшийн нэр хүнд, ёс зүйг шавартаа бүү хутга


Багшийн нэр хүнд, ёс зүйг шавартай бүү хутга

Нийгмийн эмзэг бүлэгт нэмэр болох гэсэн 900 гаруй түрээсийн байрнаас багш 200-г авна гэж авирлан байгааг би буруу гэж үзнэ.

Багшийн цалин бага. Гэвч тэд эмзэг бүлэгт нийтээрээ арай ч орчихоогүй байна. Ер нь энэ улсад багш л баталгаатай ажилтай ганц бүл нь байдаг.

Тэгэхээр багш нар ядуучууд, ахмадууд, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс, эх орондоо амин, цусан гавьяа байгуулан одогдсдын ар гэр гэх мэт нийгмийн эмзэг бүлэг, амьдралаа авч явж чадахааргүй болсон хэсэг арай биш ээ. Тэдэнд ямар ч байсан зарах мэдлэг, чадвар бий. Багш ямар ч байсан нийгмийн чадвартай хэсэг. Ёс зүйтэй бүл юм.

900 ядмагаасаа иймд багш нар 200 г нь авах гэж алийгаа алдах хэрэггүй ээ. Хүний амьдралын замыг гэрэлтүүлэгч хэмээх багш эмзэг бүлгээсээ боломжийг булааж авах гэж иймд тэмцэх хэрэггүй. Энэ бол багшийн үйлс биш.

Багш гэдэг нэрээр ийм ёс үгүй үйл бүү хий. Багш гэдэг үгийг ийм зохисгүй зүйлд бүү хэрэглэ. Харин иргэнийхээ хувьд л ядуурлын асуудлаа өөрсдөө шийдүүл. Гэхдээ багш гэдгээс өөр ондоо үг хэрэглэ.

Багшийн цалин бага байгаа ч гэсэн багш энэ улсад ажилтай байгаа ганц бүл нь юм.10 мянга багш орон сууцгүй байна. 200-300- г нь энэ түрээст оруулснаар багшийн бүлийн асуудал бүхэлдээ шийдэгдэхгүй. Энэ тэгэхээр уг асуудлыг шийдэх арга зам биш.

Багш нар их хурлаа хийгээд ирэх 5 жилд шийдэх асуудлаа тогтоол болгоод ажиллаж байна. Түүнд нэг чухал заалт бий.

"Багшийн цалинг өөрийн улсын дундаж цалингийн түвшинд хүргэнэ. Түүнийг төгрөгийн худалдан авах чадварын 1% -ийн уналтад бүрт 1,5%-иар өсгөж байна"

Багшийн цалин тань ийм болоход түрээсийн байранд орох гэж багш ингэж ёсоо алдан суухгүй харин түрээслэгчид багш нарт чиглэх болно. Багшид сонголт байх болно. Багш байраа худалдан авдаг болно.

Тэгэхээр багшийн цалинг нийгмийн дундаж цалинд хүргэхийн төлөө бүх түвшинд багш нар ажиллах ёстой. Багш бүр мэргэжлийнхээ төлөө энэ санааг хэлж түгээж байх ёстой. Үүнд дээр бүгд нэг болж нэгсэх ёстой. Сонгуулиар энэ нэгдмэл ашиг сонирхолоо сайн сануулж, саналаа өгөхдөө бүүр сайн асууж магадлаж байж өгөх хэрэгтэй.

Энэ бол харин багшийг тохитой орчин цагийн орон сууцад амьдруулах нэгэн арга зам мөн.
Багш бол хүний амьдралын замыг гэрэлтүүлэгч юм. Харин тэд ходоодныхоо төлөө нэгэн цагийн шавь нар болох эмзэг бүлгээс боломжийг булаах бүл биш.

Ядуу байна гэдэг ёс зүй, ёс суртахуунгүй байна гэсэн үг биш.

Багш гэдэг үгийг буруугаар хэрэглэж багшийн ядуурлаар улс төр бүү хий.
Ядуурлынхаа асуудлаа харин багш гэдэг үгийг хэрэглэхгүйгээр өөрсдөө өөрөөр шийд.
Ер нь тэр дунд тэнд яг хэдэн багш бодит байгаа юм.

Багшид мэргэжлийн ёс гэж бий. Багшид мэргэжлийн ёс зүйн зөрчилд хариуцлага тооцдог бүл гэж бас бий.

Тэдэнд дунд бодит багш байгаа юу? Байгаа бол хааных хэн гэгч багш байгаа юм. Хаанынх? Аль сургуулийнх юм?

Хүний амьдрал замыг гэрэлтүүлэгч гэсэн эрхэм утгыг язгууртай шингээсэн багш гэдэг энэ эрхэм алдрыг ходоодон сонирхолдоо та нар бүү буруугаар бүү ашигла.

Түүнийг шавартай бүү хутга.

Ц.Лувсандорж
2019 оны 7 дугаар сарын 26-ны өдөр

Tuesday, July 23, 2019

Алтан парламентийг анх удаа босго

Алтан парламентийг анх удаа босго

Цахим нэгэн андын ажигласнаар нээрээ л эвгүйчүүд эх хууль үндсэн хуулийг нэг их өөрчилнө гээд нэг их яриад байх юм.

Уг нь нээрээ, эвгүйчүүд нь биш эвтэйчүүд нь энэ талаар илүү их яривал илүү утгатай юм шиг.
Яаж өөрсдийнхөө эвгүйг дарах вэ гэж биш харин яаж эх орноо өөд нь татах вэ гэж эд л эвтэйг нь илүү олж хэлж мэднэ.

Тээр үндсэн хуулийн тухайд бид тань өмнө дэлхийн улсын бүх холбогдох бүх зүйлийг хуулаад үхрийн бөөр шиг юм болчихсон харагддаг.

Ганцхан 2 танхимтай болох л дутаж байсан. Энэ нь тэр үед манайд Лорд үгүй байсантай нь холбоотой юм.

Одоо бид тань яаж хийгээд лордтой болсон тул Лордын танхим гээд хийрхэж эргэлдээд эхэлчихсэн байх.

Их хурал нь 40, засгийн газар 9 хүнтэй байхад авсаархан хангалттай юм.

Хаанаа хаана яваагаа нэгэнт мэдэхээсээ өнгөрсөн бид "Их хурал" хаантай улс болох хэрэгтэй.

Алтан харьцааг бүх хэмнэлдээ барьсан Их хурлаараа бүх зүйлийг шийдсэн өвөрмөц монгол улс байх ёстой.

Алтан парламентыг анх удаа дэлхийд ингэж бүтээ. Бүү хуул. Анхны нөхцлөө тооц.

Ц.Лувсандорж
2019 оны 7 дугаар сарын 23-ны өдөр

Хотын төвөөр хог явдаггүй


Хотын төвд хог явдаггүй

Хотын төвд хогон машинтай явуулахгүй гэсэн утга агуулгатай шийдвэр гарсан гэж чих цохив.

Үнэн бол тэр уг нь их зөв шийдвэр мөн.Том хотууд ийм л байдаг.

Манайд 1990 оноос хойш бүх зүйл дорд болсон. Машины соёл ч дорд байдлаар нэвтэрсэн юм. Үүнийг засах ёстой.

Машины соёлын энэ дорд байдалд хот хичнээн муухай болов оо!

Хүн хичнээн хохирч үлдэв ээ!

Хотын төвд хог явдаггүй. Цоо шинэ нь явна. Ингэж байж хотоо чимнэ. Тэр нь мэдээж үнэтэй явна. Энэ нь жам юм.

Хогон машинтайгаа хотоор явдаггүй. Тэгээд ч дөнгүүр нь бас хог унадаггүй.

Ингэхээр эсвэл бренд шинэ машин унаж хотоо гоёж чимж яв.

Эсвэл нийтийн тээврээр зорчиж ухаалаг амьдар.

Энэ нь жам юм.

Хотын төвд хог явдаггүй ээ!

Үүнд бүү өрвөлз.

Ц.Лувсандорж

Saturday, July 20, 2019

"Үндсэн хууль"-ийг "Эх хууль" гэе

"Үндсэн хууль"-ийг "Эх хууль" гэе


Бидний үндсэн хууль гэх тогтолцоо нь энэ нийгмийн юм юмны эх үндсийг өөртөө агуулсан хөгжлийн үндсэн баримт бичиг, дэвшлийн үндсэн аксиоматик юм. Энэ нь эргээд хаангүй улс болох бүгд найрамдах улсыг хуулиар удирдах ухаан, бас урлаг болно.

Юм юмны эх үндсийг агуулж байдаг болохоор өнөөдрийн бидэн шиг түүнийг "ҮХ" гэж товчлон "Үндсэн хууль" (fundamental law) гэхээсээ "бүрдэл-constituent" гэсэн утгыг тодотгон Англи хэлнээ "Бүрдэл хууль (The Constitution)" гэдэг. 

Энэ язгуур утга санааг бодолцож "ҮХ" гэж товчлогдох "Үндсэн хууль" гэдгийг монгол хэлнээ "Эх хууль" гэж хэлбэл яасийм. Илүү зохистой биш үү!

Энэ нь бас эх хуулиас бусад хуулиуд нь их төрж байх гэсэн утгыг илүү тодотгож байгаагаараа аксиоматик шинжтэй иргэншилтэй болно. Бас "ҮХ" биш харин ээж гэсэн утгыг агуулж "ЭХ" гэж товчлогдоно. Гоё.

"ҮХ" гэхээсээ "ЭХ" гэх нь хавьгүй илүү биз дээ! Тийм үү?

Үндсэн хууль гэсэн модон моодон хэллэгийг энэ удаа иргэншилтэй, утгатай байдлаар нь харж "ЭХ ХУУЛЬ" гэж нэрлэ.

Тэгвэл хуулиар удирдах ухаан энэ улсад гууль болохгүй. Учир нь "ҮХ" биш "ЭХ" шүү дээ.

Ц. Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 20-ны өдөр

Wednesday, July 17, 2019

Их хурлаас ерөнхийлөгчөө томилдог бол...

Их хурлаас ерөнхийлөгчөө томилдог бол...

Одоогийн үндсэн хуулиар засаглалыг бүтээхдээ дэлхийгээс таарах, таарахгүй олон зүйлийг хуулж нийлүүлээд "үхрийн бөөр" шиг юм болгочихсон нь манай улсын засаглалын үндсэн хуулийн хямралыг бий болгосон байдаг. Энэ нь эргээд хөгжлийн чөдөр болдог. Энэ чөдрийг бид заавал мултлах ёстой.

1992 оны үндсэн хууль хийгч гэгчид Англи, Япон, Канад зэрэг хаантай ардчиллыг олж үзээд хаангүй байж байж, тэднээс Ерөнхий сайд гэгчийг хуулаад хаангүй атлаа ерөнхий сайдтай хээв нэг болчихов. 

Тэгснээ тэд бас Америк, Орос, Франц зэрэг хаангүй харин бүгд найрамдах (Re-public) улсад очиж үзээд Ерөнхийлөгч гэдгийг хуулаад хуулиндаа бас тавьчихав.
Эргээд харсан тань хаантай юм шиг атлаа хаангүй, ерөнхийлөгчтэй юм шиг атлаа ерөнхийлөгчгүй, ерөнхий сайд биш ерөнхий сайдтай улс болоод учраа бүр олохоо байчихсан байгаа юм.

Ийм учраас манай улс одоо Хаанаа хаа явааг олж мэдэхээсээ өнгөрсөн тул бид бүгд найрамдах улсын засаглалын зарчмыг барьж, гэхдээ өөрийн орны онцлогт нийцүүлж нэг танхим, цөөхөн гишүүнтэй парламентийн засаглалтай бүгд найрамдах улсыг бүтээх үүднээс засаглалаа нэг аятайхан найрсуулж хуульчлах ёстой.

Үүний тулд хувьсгалын дайны үндэсний түвшний том хэлэлцүүлэг хийх хэрэгтэй. Яараад яахав.

Засаглалын зөрчил дээр хувьсгал болдог, бас хувьсгалаар засаглалын хэлбэр өөрчлөгддөгийг санах хэрэгтэй.

Энэ талаар миний санал нэн тодорхой юм. Ийм юм.

"Манай улс " Их хурал" нь хаан шиг эрх үүрэгтэй улс байх ёстой.Гэхдээ уламжлалаа бодож ерөнхий сайд биш харин ерөнхийлөгч гэсэн үгийг гүйцэтгэл засаглалд хэрэглэнэ. Тэгээд ерөнхийлөгчөө гүйцэтгэлийн засаглалын тэргүүн шиг үзэж их хурлаас томилдог, бас огцруулдаг байх юм. Ерөнхийлөгч засгаа бүрдүүлнэ. Ерөнхийлөгч засагтаа дэд ерөнхийлөгч шиг эрх үүрэгтэй байх ерөнхий сайдтай байж болно"

Ингэж байж энэ улсын засаглал хуулбарлах, хулгайлах сэтгэлгээний горь болсон "үхрийн бөөр" шиг бөөгнөрсөн, нийцэлгүй, тэгээд, чадамжгүй засаглалын хэлбэрээс нэг салж "Их хурал" хаантай хүчтэй төр засгийг бүтээж чадна.

Хоёр толгойтой могой холдоггүй шиг хоёр хаантай улс хөгждөггүй.

"Их хурал" хаантай түүнээс гүйцэтгэлийн засаглалын тэргүүн болох ерөнхийлөгч, бас шүүх засаглалын удирдлагыг хэлэлцэж олонхийн саналаар томилдог улс болбол энэ улс мөн ч их хурдан дэвжинэ дээ.

Эсрэгт нь харин ардчилал нэрийн дор хар массын мунхаглал дор хэн ч хаан болж, хааш нь ч энэ түмнийг яаж ч залж, залилж мэдэхээр аюултай, эмзэг байдалд энэ улс яг л өнгөрсөн 30 жилд их өөдгүй явж ирсэн шигээ байсаар эцэстээ сөхөрч мэдэхээр байна. Ийм л замнал харагдаж байна.
Болгоомжтой байх цаг. Мэдлэгээр хөтөлдөг эрин. Үүнийг төр засгаа хуульчлан бүтээх үедээ нийтээрээ их эргэцүүлбэл зохино.

Ц.Лувсандорж
2019 оны 7 дугаар сарын 17-ны өдөр

Monday, July 15, 2019

Наадмаа ашигтай бизнес болгоё. Ойгоо утгатай тэмдэглэл байлгая

Наадмаа ашигтай бизнес болгоё
Ойгоо утгатай тэмдэглэл байлгая
Наадам Game. Тэгэхээр аливаа наадам сонирхогчидтой байж түүндээ үйлчилж байж л зах зээл санхүүгийн хувьд орших юм. Гэтэл манай энэ наадамд нэг талаас наадам, нөгөө талаас хувьсгал, ой энэ тэр зүйлтэй холилдон төржөөд юу ч биш болчихоод байгаа юм. Ялгамаар байна.
Тэр олон ой, мойгоо яг зөв огноогоор намууд хийгээд холбогдох этгээдүүд байдаг бол утгатай үнэ зөв тэмдэглэдэг больё.
Наадмаа уламжлалт соёл гэж байгаа бол бөх, сур, морио орчин цагт нийцүүлээд маш хямд зардлаар маш хөнгөн авсаархан, бас утгатай, ашигтай байлгая.
Жишээ нь, жилийн шилдэг 16 бөх барилдуулаад болох. Энэ нь 1-2 цагийн үйл ажиллагаа байх. Эдний нэг нь түрүүлэх нь спортын утгаар мэдээж тул утга нь ижил. Хоёр өдөр барилдаж байна гэх уйтгартай нэг хэвийн үйл ажиллагааг харах завтай хүн цаашид байхгүй болно. Одоо ч тийм л болж байгаа. Цахим хурдтай эрин шүү дээ.
Морь мөн адил. Давжаа биетэй том хүмүүсээр морь унуулдаг болох. Хүүхдийн хөдөлмөрийн мөлжлөгийг эндээс салгах. Тэгээд шилдэг 16 морь уралдуулдаг болох. Үүнд ихдээ 3-4 цаг зарна биз.
Сурыг олимпид оруулах. Эсвэл бүр болих. Одоо нум сумаар байлдаж байх цаг биш. Түүнд суралцаад байна гэж цагаа үрж байх шаардлагагүй. Зүгээр л тоглоом, шоу бизнес байдалтай болгосон үйл ажиллагаа төдий зүйл байлгах.
Бас наадам, тэр ой мойгоо улс орон даяар нэг өдөр нэг цагт явуулдаг болох. Тэгэхгүй бол сум, дүүрэг, довны гэх мэтээр наадам, найр намаржингаа, бүүр цаашилбал жилжингээ болдог болов. Энэ улс ямар наадам,найрын улс биш дээ.
Ингэхэд одоо хүртэл явж ирсэн наадмын энэ их өртөгтэй зардалтай, холион бандан болсон байдал зүгээр л өөрөө арилж, түүнд татвар төлөгчийн мөнгөнөөс зарах, үрэх шаардлага ч үгүй болж харин үр дүнгээ мөнгөөр монгол хүнд л өгч эхэлнэ.
Харин наадмыг мэргэжлийн холбоод элбэг аваад явчихна. Тэр нь тэдний хөөрхий санхүүгийн хувьд орших бас нэг боломж, хэлбэр юм. Түүнийг төр булаан авах бас хэрэггүй юм. Ардчилсан улсын төр өөр үүрэгтэй байдаг.
Энэ бүхний дүнд наадам цаашид хөгжиж орших байраа, замаа зөв, төв олно.
Дүнд нь бөх, сур, морь гэж яваа энэ олон хүмүүс түүнд хайран залуу насаа үрэн биеэ эвдэхгүй болж багаасаа эрдэм номд л шамдан суралцаж урт насалж үр бүтээлтэй амьдардаг болох юм. Энэ зуун тань 13 дугаар зуун биш харин зөвхөн шинэ мэдлэг, шинэ чадварын зуун, түүний олж нээх, олж эзэмших өрсөлдөөний зуун шүү дээ.
Энэ мэтээр бодох зүйл олон байна аа. Зах зээлийн харилцаанд шилжүүлж, төр, төр бусыг ялган наадам, ойгоо тэмдэглэдэг больё.Одоо холилдчихоод байна, тэгээд бүүр бандан болчихоод байгаа юм. Ингэхдээ бас 21 дүгээр зууны иргэншил, дэвшил, цахим хурдыг тооц.
Наадмаа ашигтай бизнес болгоё.
Ойгоо утгатай тэмдэглэл байлгая.
Наадмаас хэмнэе, ойгоо утгатай болгоё гэсэн энэ сэтгэлгээгээр цаашид манай улс өрөө төлж дуусах хүртэл, Азийн баар биш харин Азийн Бар улс болтол бүх нийтээрээ хэмнэлтийн горимд шилжицгээе.
Дэлхийн тэргүүн өртөн атлаа бид тань дэлхийн тэргүүн баян шиг тансаглах юм. Найрлах юм. Наадах юм.
Наадмаа, найраа багасгая. Хэрэглээгээ хэмнэлтийн горимд оруулья. Сэтгэлгээ, хандлагаа өөрчилье. Үүний тулд боловсролдоо үнэн бодит чанарыг авчрах хувьсгал хийе.
21 дүгээр зуунд арай өөр амьдарцгаая, монголчууд аа!
Энэ улсын 21 дүгээр зууны эзэд хойч үедээ ухаалаг, гэгээлэг нийгмийг өвлүүлцгээе, энэ цагийнхан аа!
Ц. Лувсандорж
2019 оны 7 дугаар сарын 15-ны өдөр

Sunday, July 14, 2019

Архины тэнэгрэлээ эхлээд ял

Архины тэнэгрэлээ эхлээд ял

Австрали улсад 2010 оны байдлаар 20 хүүхдийн 8 нь өөрөөр хэлбэл, 5 хүүхдийн 2 нь архинаас үүдэлтэйгээр бий болдог тархи, мэдрэлийн өвчтэй гэж оношлогдсон байдаг. Энэ баримтад үндэслэн энэ улс архи, виноны хэрэглээний эсрэг нилээд чухал бодлого хэрэгжүүлж түүний эсрэг үндэсний түвшний том кампанид ажил өрнүүлж байж билээ.

10 жилийн ийм ухаарал дор тэд тэнд архины тэнэгрэлээ мэдээж ялсан байлгүй дээ, одоо.

Манай улс өнгөрсөн 30 жилд архийг чингэлэг чингэлэгээр оруулж, хот хотоор үйлдвэрлэж, хоол мэт хүнсний дэлгүүрт зарж, айл бүхэнд картлан хүргэх бодлого хэрэгжүүлснээр өнөөгийн бид ч хэтэрхий спиртлэг байж ирэв.

Тэгэхээр Австралид сонсогдох тэр тоо манай улсын хувьд нилээд өндөр байх нь их тодорхой!

Манай улсын хэдэн хүүхдийн хэдэн нь архины төрмөл тэнэгрэлтэй төрдөг вэ?

Энэ асуудалд холбогдох байгууллага нь хариулт өгч, дүнг үндэсний аюулгүй зөвлөл анхааралдаа авч архины эсрэг үндэсний аян өрнүүлээч!

Гудамжинд архичид тун их олширч байна. Тэд бүр залуужаад, эмжээд байна. Энэ тэнд л хэвтэж байна. Таарч л байгаа биз дээ, та нар.

Монголчууд бид эхлээд энэ архины тэнэгрэлээ ялах хэрэгтэй.

Дараа нь яахав бусад ялалтуудаа бий болгоно биз!

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 15-ны өдөр

Боловсрол, боловсрол, боловсрол. Сэр

Боловсрол, боловсрол, боловсрол. Сэр

Ингэж хэлээд зүтгээд байгаагийн цаана бидний мунхаглал, тэнэглэлээс түмэн олноо салгах туйлын хүслэн нуугдаж байдаг юм.

30 жил боловсролоо хаясан өнөөгийн монголчууд бидний мунхаглал, тэнэглэл, хийрхэл, дэмийрэл бүх түвшиндээ бүр хэтэрчихээд байна. Дэлхийн иргэншил 21 зуундаа ирчихээд байна. Үнэн хэлж, мөн чанарыг таньснаа хүн төрөлхтөн тэнэглэн шатааж байснаас хойш бүр хэдээн зуун өнгөрчихөөд байна. Гэтэл монголчууд бид үндэсний мунхаглал, тэнэглэл, дэмийрэл, хийрхэлдээ л байж байна. Энэ нь бүр элдвээр хэтэрчихээд байна.

Томчуудын индэр дээрээс хэлж байгаа үгийн утгын угийг шинж дээ, нэг. Юу хэлж байна аа?

Ардын хийж байгаа үйлдлийн тэнэглэлийн эх үндсийг хар даа, нэг. Ямар мунхаг байна аа?

Архины тэнэглэл тал нутгаар хаа сайгүй л тэнэж явна, таараа биз. Архинд яасан их хорлогдоо вэ?

Шашины мунхаглал монгол нутгаар газар сайгүй л хэрж явна, уулзаа биз. Шашинд яасан их талихуулаа вэ?

Хичээл сургалт хаа сайгүй хий дэмий хэрэггүй зүйлээр дүүрсэн байна, мэдрээ биз. Хайран цагаа дэмий зүйлд яасан их үрээ вэ?

Үнэлэмж, үнэ цэнэ хаа сайгүй худал хуурмагт дээрэлхүүлж эдлүүлж байна, хараад биз. Үнэн энд яасан их дорд болоо вэ?

Сэхээтэн хэд нь хаа сайгүй хөдөлмөрийн мөлжлөг дор хөлсөөрөө амь зуух гэж тийчилж байна, үзээд биз. Мэдлэг чадвар энд яасан их цэнэгүй болоо вэ?

Монгол нутаг даяар ингэж газар сайгүй, хаа сайгүй бүр түвшин, түвшиндээ үржиж цэцэглэж газар авч байгаа нийтийн энэ мунхаглал, тэнэглэл, дэмийрэл, хийрхлээс бид боловсролын тогтолцоог үндсээр өөрчилж байж л салж чадна. Энд хувьсгал хэрэгтэй. Хувьсгал хийгдэнэ.

Ийм учраас боловсрол, боловсрол, боловсрол.
Тийм учраас сэхээрэл, сэхээрэл, сэхээрэл.

Ингэж эс чадвааас энэ улс тэнэглэл, мунхаглал, дэмийрэл, архидалт, тэнэглэл, хийрхэлд буцалтгүй бүр шивлээ. Сэр.

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 14-ний өдөр

Wednesday, July 10, 2019

Монгол парадокс монгол гажиг

Монгол парадокс монгол гажиг

"Хүн амын дундаж орлогоор дэлхийд тэргүүлдэг 350 сая хүнтэй АНУ-д 2018 оны байдлаар "Тoуоta LC" 3200 ширхэг зарагдсан байхад хүн амын дундаж орлогоор дэлхийд дорд жагсаж доог болсон, өндөр зиндааны мэргэжилтэн болох профессорын нэг цагийн ажлын хөлс 4 доллараас хэтэрдэггүй 3 сая хүнтэй манай улсад мөн онд тэр "Тoуоta LC" 2000  ширхэг зарагдсан байна" гэнэ.

Энэ бол гаж зүйл. Энэ гаж байдал нь мэдлэг, ур чадвараа шингээсэн мэргэжлийн нэг цагийн ажил, хөдөлмөрөө зарж амьдардаг дэлхийн олон хүний амь зуудаг жишигт үнэн үл нийцсэн зүйл мөн. Монгол гажиг, дэлхийн монгол парадокс.

Дэлхийн монгол парадокс болох энэ гажиг өнөө цагийн монгол хүнд бол харин тийм ч хачин гажиг биш. Үүний цаана гурван том шалтгаан л бий. Нэг нь өмч хувьчлал, нөгөө нь төрийн алба, үйлчилгээний авилгалжилт, гурав дахь, яахав, малжилт. Тэгээд гурван том бүл л бий.

Энэ улсын 70 жилийн турш босгосон улсын хөрөнгийг өмч хувьчлал, 20 дугаар тогтоол гэх мэтээр дурдаж болох бодлогоор гэгчээр авсан хэдхээн этгээдүүд энэ улсад мөнгөө одоо бүр үрж ядаж, барж ядаж байдаг. Тэд ажил хийдэггүй. Харин улс төр л хийдэг. Тэдний сургуулийн насны хүүхэд гэхэд л дэлхийн шилдэг их сургуулиас үнэтэй, зардалтай, төлбөртэй хувийн сургуульд энд тусгайлан сурч байдаг. Тэдэнд хүүхдээ сургуульд нь ямар машинаар хүргэж өгөх нь том асуудал болдог. Энэ нь эдний гажиг юм. Ийм гажигтай айл энд нилээд хэд байх тул тэд жилд, улиралд нилээн хэдэн "Тoуоta LC" авч сольсон байж таарна. Эд бол "Тoуоta LC" -ын монгол нэгэн худалдан авагч бүл мөн.

Төрийн албанд насаар зүтгэсэн гэх, гааль татвар, шүүх, их хурал, засагт насыг барьсан гэх нилээд хэдэн монгол энэ хугацаанд тэрбумтан болсон байдаг. Түүнийг төрөөс төрсөн тэрбумтан гэдэг. Тэд ажил хийдэг. Гэхдээ төрийн албаа ашиг болгодог ажил хийдэг. Тэгээд тэд эрх мэдэл, ажил үүргээ авилга хээл хахуульд идүүлдэг. Тэд нар хоорондоо өрсөлдөж бас хэдэн "Тoуоta LC" авсан байж таарна. Эд бол мөн "Тoуоta LC" -ын монголын бас нэгэн худалдан авагч бүл юм.

"Тoуоta LC" -ыг авсан гурав дахь бүл бол,яагаав, нөгөө малчид. Үндсэн хуулиар мал нь төрийн хамгаалтад байдаг учраас мал нь аяараа өсөж малчнаа маллаж байдаг. Мах, сүү, ноос ноолуур, өтөг бууц гээд малнаас хаях зүйл үгүй тул малчид гэж татвар ч төлдөггүй зүгээр л малаараа маллуулж бэлэн мөнгө олж байдаг тул энэ бүл малаараа олсон мөнгөө яахаа мэдэхгүй, яахав гэж, "Тoуоta LC" -ээс хэдийг авсан байж таарна. Эд бол "Тoуоta LC" -ын монголын бас нэгэн худалдан авагч бүл мөн.

Нэг хүнд оногдох "Тoуоta LC" -ын тоогоор дэлхийн баян оронг хол даваад гарчихсан манай улсын дээр дурдсан гурван бүлийн худалдан авах чадвар бол жам ёсны биш, харин өнөө цагийн монгол гажиг юм.

Гажиг арилдаг. Ийм гажиг арилахад нэг үе л хангалттай байдаг.

Энэ гажиг арилахад энэ улсын худалдан авалт аяандаа жамаа дагаж замдаа орно.

Тэр цагт дэлхийн энэ монгол парадокс монголчууд бидний дэлхийжсэн ухаарал байх болно.

Ц. Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 11-ний өдөр

Monday, July 8, 2019

Тамхи татангаа урд бүү таахалз

Тамхи татангаа урд бүү таахалз

Тамхи архи шиг л хор мөн. Тамхи хор яахав тамхичны дүр зуурын стресс тайлах арга хэрэгслэл байж мэднэ. Тамхи үнэндээ харин хэний ч гангараа биш.

Гангарч байгаа юм шиг яг урд тамхи татангаа таахалзан яваа тань ганган, гоё бус харин мангар, тэнэг, бүдүүлэг авир. Иргэншээгүй хэсэг тань мөн. Тамхинд урдаас зайлж, олноос холдож зогсож эдлүүл.

Ард тань тамхи татдаггүй, тамхины үнэрээс зугтдаг олон хүн явааг нэг ухаарч урд тамхи татангаа бүү таахалз.

Ардчилал яриад аагтай нь аргадах бус харин арчаад өгч мэднэ.

"Таны тамхинд ард яваа олон хүн хордож байх ёстой юм уу" гээд л эхэлнэ дээ. .. Тэгээд хуулиар ярина даа... Гуулиар торгоно доо ...

Иймд урд тамхи татангаа бүү таахалз. Энэ тань гоёл биш мунхагла, тамхичид аа!

Таахалзангаа урд явж тамхи бүү тат. Тэр нь тэнэглэ, гангараа биш, тамхичин аа!

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдөр

Үнэн болсон яриа

Үнэн болсон яриа

Сая ЕБС-ийн хоёр багш орж ирээд, элдвийг хөөрч байгаад ярианыхаа төгсгөлд нэг нь тэгснээ ингэж хэлэв.

"Бид муу ангийн багшдаа гавьяат багш цол авч өгөхөөр болсон"

Тэгэхээр "Тэр чинь тэгээд юу гэсэн үг вэ" гэв.

Гэтэл мань эр "Манай ангийнхан шаардлагатай мөнгийг нь цуглуулж байгаа.30 сая л юм байна лаа. Муу ангийн багшдаа гавьяатыг нь авч өгнө ..." гэх.

Тэгэхээр нь "Танай тэр багштай бараг адил атлаа гавьяатгүй, зүгээр мөрөөрөө аятай сайхан амьдарч яваа зөндөө л багш нар байж л байна ш дээ" гэв.

Гэтэл "Гавьяат цол тань авчихад мөнгө ш дээ. Сар бүр 200 мянга гээд 10 жил гээд бод доо" гэж хэлчихээд тэд инээлдээд гарах юм.

Энэ улс бүхнээ зарах нээ.

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 8-ны өдөр

"Жаран хоног "Жаран"-ы бутархай" хэллэгийн утга зүйн шүүмж

"Жаран хоног
"Жаран"-ы бутархай" хэллэгийн утга зүйн шүүмж

Цахим орчноос энэ хэллэг номын нэр болохыг олж харав. Гайхав.

"Жаран хоног" гэж математикаар хэлэхгүй. Учир нь хоног тоологддог. Түүнийг тоолдог 60 гэж бичигдэх "жар" гэж дууддаг тоог хүн төрөлхтөн мэддэг. Тэгэхээр "жар хоног" гэх нь хийрхэлгүй, харин иргэншилтэй сонсогдоно.

"Жаран"-ы гэх бас оноогүй. Магадгүй жартын тоолол гэсэн утгаар 60 жилийн хугацааг жаран гэж хэлснээр энэ үгийг хэрэглэсэн байж болох. Үүнийг математикт жартын тоолол, жартын тогтолцоо гэдэг юм.

"Жаран"-ы бутархай гэдэг нь математикаар үл ойлгогдоно. Бутархай нь хоёр бүхэл тооны харьцааг илтгэх математикийн нэр томьёо, ухагдахуун. Тэр үндсэндээ бүхлийн хэсэг гэсэн утгыг илтгэнэ. Энэ тохиолдолд үүнийг хэрэглэвэл "жартын бутархай" гэж хэлнэ. Иргэншилтэй хүн нэр томьёог хамаагүй хэрэглэдэггүй. Энэ нь соёл юм.

Тэгэхээр "жаран"-ы гэдэг нь хэдийгээр хаалтанд байгаа хэдий ч бас оноогүй. 30 бол жарын хагас боловч түүнийг "жаран"-ы бутархай гэхгүй  харин "жарын хагас" гэнэ.

"Жаран"-ы бутархай гэж математикт байхгүй. Тэгэхээр байхгүй. Харин жарын хэсэг, жартын бутархай гэвэл илүү тоонлог болно.

Мөн энэ хэллэгт энэ жаран гэснийг хаалтанд оруулж томоор эхэлж бичсний харвал "Жаран" ширхэг "ы"-ын бутархай гэсэн утгатай болно. Бидний "Жаран нэг шиг харагддаг болохоор жаран нэгийн "и" "  гэж хэлж заншсан "ы" дүрс тул тэр бүр тэгэж бутрахгүй. Бутарлаа ч утгагүй. Тэгэхээр тэр оршихгүй.

Дээр дурдсан утга зүйн олон алдааг үл тоогоод, "Монголчуудын хэлдэгээр буруу ярьж (бичиж) зөв ойлгоно" гэсэн мангардуу байдлаар хандаж махан утгаар харвал ""Жаран хоног
"Жаран"-ы бутархай" хэллэгт " 60 хоног бол жаран гэгдэх 60 жилийн хэсэг, бүр тодруулж хэлбэл, хоёр сар бол жаран жилийн гурван зуун жаран тавд оногдох хэсэг, гуравны хоёр гэж дууддаг шиг дуудвал, түүнийг "жилийн жаран" гэж л дуудна. Цаад санаа нь, магадгүй,"жарны ийм хэсгийг тэнд суучихлаа" гэсэн утгыг түүгээр илэрхийлж байж мэдэх юм.

Энэ утгаараа нь харвал үүнийг ингэж найрсуулж хэлж болно.

"Жар хоног жилийн жаран"

Мөн жар хоногт зохиолч "улс төрийн том" хүн болохынхоо хувьд жаран жилийн хагас болох өнөөх 30 жилийн алдаа, оноог эргэцүүлэн түүнийгээ номондоо илэрхийлсэн байж бас болно. Тэгвэл энэ хэллэгийг ингэж бас найрсуулна.

"Жар хоног. Жарын хагас"

Тэгэхээр түүнийг математикийн хувьд зохисгүй ч утга, уянгыг нь бодож "Жар хоног. Жарын хагас" гэвэл болно. Энэ арай л дээр найрсана.

Математикийн хувьд, өөрөөр хэлбэл, зөв сэтгэлгээний хууль дүрмийн хувьд алдаагүй нэрлэхийг эрхэмлэвэл түүнийг харин ингэж л хэлнэ.

"Жар хоног жилийн жаран"

Хийрхэлтэй алдаатай явснаас утгатай алдаагүй байсан нь хавгүй дээр байдаг.

Тэгэхээр түүнийг " Жар хоног жилийн жаран" гэвэл яасийм.

Ийм утга зүйн шүүмжийг би цахим орчинд харсан тээр номын нэрэнд өгч байна.

Ер нь бүх зүйл математик, математик бүх зүйл юм.

Тэгэхээр ном бичих нь ч гэсэн, номыг нэрлэх нь ч гэсэн математик л юм.

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 8-ны өдөр

Жич. Би ийм зиндааны ном уншдаггүй учир энэ номыг ч уншаагүй харин зөвхөн түүнийг нэрлэсэн хэллэгийн утга зүйд нь шинжилгээ хийж шүүмж бичив.

Friday, July 5, 2019

Боловсролын яамнаас эцэг эхчүүд хариуцлага нэхээч

Боловсролын яамнаас эцэг эхчүүд хариуцлага нэхээч

Боловсрол дампуурсан гэхээр дампуураагүй гээд яамныхан довтлоод байх юм.

Гэвч дампуураагүй гэдгийн ганц болов үндэслэл ядаж хэл л дээ, Сайд аа, Дарга аа!.

Улсаараа муу сурч байна. Үүнийг төгсөлт, элсэлтийн олон жилийн шалгалтын дүн тань тод хэлээд өгч байна. Хар аа биз дээ. Үгүйсгэж чадахгүй биз дээ!.

3 сая гаруй хүнтэй улсад 96 их сургуулиар онц дүнтэй олон дипломтой ажилгүйчүүд бэлтгэж байна. Үүнийг тань залуу насаа их сургуульд сурч байна гэж хий дэмий үрээд эцэстээ өрөнд унасан хөөрхий залуус урьдаас тань хэлээд гоморхон зогсож байна. Хар аа л биз дээ. Үүнийг бас үгүйсгэж чадахгүй биз дээ!

Үндсэн хуулийн адил тэгш байх, үл ялгаварлах, үл гадуурхах үзэл санааг улиндаа гишгэж боловсролын салбарыг гадаад, дотоодын мөнгө хүүлэгчийн мөнгө хүүлэх хэрэгсэл болгосонг тань наад "олон улсын" нэртэй олиггүй сургуулиуд бас хэлээд өгч байна.

Манай ЕБС-руу довтлоогүй улс гэж ер нь байна уу, хар даа! Монгол улсын иргэн бэлтгэх зориулалтай ерөнхий боловсролын салбарт гэхэд л Турк сургууль, Япон сургууль, Орос сургууль, Америк сургууль, Англи сургууль, Хятад сургууль, Солонгос сургууль....

Ингэтлээ бодлогоо алдсан ийм улс манайхаас өөр байдаг юм уу, энэ дэлхийд. Үүнийг үгүйсгэж чадахгүй л биз дээ!

Монголын дөнгүүр тархийг багаас нь эхлэн бакалавраар үргэлжлүүлэн гадаадад цөлөх, юүлэх хорин бодлогыг олон жил барьж үндэстнийг оюуны хоосролд хөтөлж ирснийг тань олон хүүхдийн "хэн ч биш" болсон, сүйрсэн амьдрал нь нотлоод өгч байна. Үүнийг үгүйсгэж чадах уу?

Энэ мэтээр боловсролын салбар дампуурсныг батлах үндэслэлийг цаас цаасаар, хуудас, хуудсаар дурьдаж болно.

Яагаад тэгш, хүртээмжтэй байдлын баталгааг хангах, нийгмийн давхаргын тэнцлийг хангах нийгмийн ганц чухал салбар, инстутиц монгол түмний өмч боловсролын салбарыг маань ийнхүү дампуурласныг наад Сайдаасаа Эцэг эхчүүд одоо нэг чангаар асуугаад өгөөч!

Хэдхэн багш, хэдхээн судлаач хэлээд хэлээд ад үзэгдэж ад болж байна. Гэвч амьдралын талбар энэ салбарыг ингэж сүйтгэж байгааг тань бид хараад дуугүй тэвчиж сууж үл чадна. Тэмцэнэ ээ, хэлнэ ээ, бичнэ ээ!

Ер нь боловсролын дампуурлыг боловсролын яам л бий болгосон юм. Өөр хэн байхав дээ. Тэгэхээр боловсролын дампуурлыг боловсролын яамтай хатуу ярьж түүнд олон нийт зүгээс хариуцлагыг хатуу тооцох ёстой. Тэнд нөгөө авилга, хээл хахууль, лобби, садан төрөл, мөнгө угаалт, гадаадын өндөр үнэтэй зөвлөх үйлчилгээ, төсөл, мөнгө хийлэлт, нам, дов, за тэгээд, өнгөрсөн 30 жилийн нийгмийн өнөөх хар толбо тэнд бүгд л амилсан байдаг юм... Их юм бий дээ. Их л асуудал бий дээ, шударга хүнд бол, шударга ЕС-д бол.

Ирээдүйд чиглэсэн үнэн өөрчлөлт, шинэчлэл угтаа, боловсролын яамнаас эхэлдэг. Боловсролын салбарт л өрнөдөг. Ер нь ийм л байдаг. Одоо бид энэ жамыг дагах цаг нь болсон.

Сайдад нь захидлаар энэ бүхнийг дурьдан 10 гаруй хуудаст багтаан бичиж илгээхэд урьдаас манай боловсрол дампуураагүй, мөн ч сайн байна. Бүүр ч сайхан болгож байна аа, дуугүй бай гэсэн утгатай хариу өгдөг улс шүү дээ, тэд.

Боловсролын дампуурлыг боловсролын яамтай л хатуухан ярьж эцэслэх цаг болсон шүү. Эцэг эхчүүдээ, олон нийт ээ!. Тэнд дампуурал бий. Тэр нь бүүр угшилтай, үхжилтэй, учигтай болсон.

"Нүцгэн байгаа хаан аа нүцгэн байгааг үнэнээсээ ялгаж харж чаддаггүй болтлоо харалган болсон тэдэнд нийтээр нь нэг эгшинд хариуцлага тооцож, хуу хальж сольж байж л боловсролоо бид аварч боловсролыг дампуурлаас салгана. Өөр зам бидэнд одоо байхгүй. 30 жил өөр зам хайх, хэлэх, зөвлөхөд бол их хугацаа шүү... Тэд өөрөөр ерөөсөө өөрчлөгдөхгүй.

Боловсролын яамнаас боловсролыг салбарыг дампууруулсны хариуцлагыг хатуу нэхэх нь эцэстээ хүүхдийнхээ төлөө, улсынхаа төлөө хийж байгаа хамгийн утгатай, хамгийн үнэн, хамгийн улс төржөөгүй тэмцэл мөн.

Эцэг эх, олон нийт үүнийг анхааралдаа авах цаг аль хэдийн болсоон!

Анхаарах хэрэгтэй, эсвэл хүүхдээрээ, ирээдүйгээрээ, монголоороо тэднээр тоглуулсаар л, доройтуулсаар л, дордуулсаар, дампууруулсаар л байлгана. Тэгээд эцэстээ мэдээж, яахав, монголоороо л сөхөрнө. Боловсролын дампуурал ийм аюултай байдаг.

Боловсролын салбарын үйлчилгээ бүр айл бүрт өдөр бүр хүрч байдаг, хүн бүр, хүүхэд бүрийн амьдралд сайнаар ч, муугаар ч шууд хүчтэй нөлөөлж байдаг.

Таны хүүхэд яахаараа энэ багаас гадаадад сурах, эх орноосоо дүрвэх сэтгэлгээ, хандлага, төлөвшилтэй болчихов оо? Яагаад?

Яагаад гэвэл, боловсрол дампуурчихсан учраас тэр юм.

Үр хүүхэд тань эх орондоо сурч боловсорч, эх орондоо тэр эрдэм номоороо аятай сайхан амьдардаг байхын төлөө бид нийтээрээ, цугаараа, бүхлээрээ нэгдэн тэмцэж байж боловсролын салбараа дампуурлаас салгана. Түүний төлөө цул, нэг, бүхэл болж нэгд, тэмц.

Үүнийг л бүр март. Мартвал бүүдгэр, харанхуй л мөнхөд дагана.

Ц.Лувсандорж

2019 оны 7 дугаар сарын 5-ны өдөр

Monday, July 1, 2019

Босс хөлсөө төлөхгүй гэх вий дээ

Босс хөлсөө төлөхгүй гэх вий дээ
Боловсролын салбарын эмгэнэл бичвэрт төгсөлтийн ч, элсэлтийн ч шалгалтаар улсын дундаж 25-30 л байгаа биз дээ гэж байж.
Энэ нь энэ удаагийн ЭЕШ -аар ч бас л харагдаж байна. Төгсөлтөөр бол бүүр аймаар харагдана ш дээ, хэрэв цэнхэр, хараар гардаг бал байхгүй байсан бол.
Хүнийг ухаалаг болгодог математик, байгалийн ухааны хичээл хөөрхий болсон доо, энэ улсад. Ер нь бүх хичээл дампуу болсон.
Сайд маань ийм салбайсан байдлыг сайтар ухаарч л байгаа байх даа. Өмнөхүүд нь намаа, сонгуулиа, амиа, албан тушаалдаа нэг ч хоног байхыг их чухалд бодоод төрдөө худлаа мэдээлж улсаа хууртдаг байсан. Энэ нь наандаж тун ёс үгүй хэрэг юм. Түүх сайд саадуудын албан тушаалдаа хариуцлагатай байгаагүй, ёс зүйтэй байгаагүйд нь шийтгэл оноох байлгүй дээ.
Багш нар биднийг хөлсний ажилтан гэж бодвол босс маань бас хөлсөө төлөхгүй гэх вий дээ.
Ц.Лувсандорж
2019 оны 7 дугаар сарын 2-ний өдөр